Angelos Posted April 17, 2005 Share Posted April 17, 2005 Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε το 1910 σε μιά μικρή πόλη της Μαντζουρίας κοντά στο Χαρμπίν, από γονείς Ελληνες (Κεφαλλονίτες). Οταν ήταν πολύ μικρός, η οικογένεια γύρισε στην Ελλάδα. Μερικά χρόνια μείνανε στην Κεφαλλονιά και από το 1921 ως το 1932 στον Πειραιά, όπου ο Νίκος Καββαδίας τέλειωσε το Δημοτικό και μετά το Γυμνάσιο. Μαθητής του Δημοτικού, έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Το 1929, πήγε υπάλληλος σε ναυτικό γραφείο και λίγους μήνες αργότερα μπαρκάρησε ναύτης σε φορτηγό. Για μερικά χρόνια, συνέχισε να φεύγει με τα φορτηγά, να γυρίζει πίσω ταλαιπωρημένος και αδέκαρος, για να ξαναφύγει σε λίγο. Ωσπου αποφάσισε να πάρει το δίπλωμα του ασυρματιστή. Αρχικά ήθελε να γίνει καπετάνιος, μα είχε ήδη χάσει αρκετά χρόνια στις περιπλανήσεις του και το δίπλωμα τού ασυρματιστή ήταν πιό σύντομη λύση. Το πήρε το 1939 -- έγινε όμως ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, πήγε στρατιώτης στην Αλβανία κι έμεινε ξέμπαρκος στην Αθήνα, τα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής. Ξαναμπαρκάρησε το 1944 και ταξίδεψε αδιάκοπα, ως ασυρματιστής, σε όλο τον κόσμο, ως τον Νοέμβρη του 1974 -- τρείς μήνες πριν απ' το εγκεφαλικό επεισόδιο, στις 10 του Φλεβάρη, 1975. Η Βάρδια, το μοναδικό του μυθιστόρημα, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1954. Η ποιητική συλλογή Μαραμπού κυκλοφόρησε το 1933, το Πούσι το 1947, και το Τραβέρσο το 1975. Τα μικρά πεζά Λι, και Του πολέμου/Στο άλογό μου κυκλοφόρησαν το 1987. Το "Λι" γυρίστηκε σε κινηματογραφική ταινία το 1995 με τίτλο "Between the Devil and the Deep Blue Sea". kuro siwo (Πούσι) Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος για το Νότο, δύσκολες βάρδιες, κακός ύπνος και μαλάρια. Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε με το πρώτο. Πέρ' απ' τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα, χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια. Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια που σου 'πανε μια κούφια ώρα στην Αθήνα Στα νύχια μπαίνει το κατράμι και τ' ανάβει, χρόνια στα ρούχα το ψαρόλαδο μυρίζει, κι ο λόγος της μες' το μυαλό σου να σφυρίζει, "ο μπούσουλας είναι που στρέφει ή το καράβι; " Νωρίς μπατάρισε ο καιρός κ' έχει χαλάσει. Σκατζάρισες, μα σε κρατά λύπη μεγάλη. Απόψε ψόφησαν οι δυο μου παπαγάλοι κι ο πίθηκος που 'χα με κούραση γυμνάσει. Η λαμαρίνα! ...η λαμαρίνα όλα τα σβήνει. Μας έσφιξε το kuro siwo σαν μια ζώνη κ' συ κοιτάς ακόμη πάνω απ΄το τιμόνι, πως παίζει ο μπούσουλας καρτίνι με καρτίνι. Θεσσαλονίκη (Πούσι) Ητανε κείνη η νυχτιά που φύσαγε ο Βαρδάρης, το κύμα η πλώρη εκέρδιζεν οργιά με την οργιά. Σ' έστειλε ο πρώτος στα νερά να πας για να γραδάρεις, μα εσύ θυμάσαι τη Σμαρώ και την Καλαμαριά. Ξέχασες κείνο το σκοπό που λέγανοι οι Χιλιάνοι -'Αγιε Νικόλα φύλαγε κι Αγιά Θαλασσινή.- Τυφλό κορίτσι σ' οδηγάει, παιδί του Modigliani, που τ' αγαπούσε ο δόκιμος κι οι δυο Μαρμαρινοί Νερό καλάρει το fore peak, νερό και τα πανόλια μα εσένα μια παράξενη ζαλάδα σε κινεί. Με στάμπα που δε φαίνεται σε κέντησε η Σπανιόλα ή το κορίτσι που χορεύει απάνω στο σκοινί : Απάνου στο γιατάκι σου φίδι νωθρό κοιμάται και φέρνει βόλτες ψάχνοντας τα ρούχα σου η μαϊμού. Εχτός από τη μάνα σου κανείς δε σε θυμάται σε τούτο το τρομακτικό ταξίδι του χαμού Ο ναύτης ρίχνει τα χαρτιά κι ο θερμαστής το ζάρι κι αυτός που φταίει και δε νογάει, παραπατάει λοξά. Θυμήσου κείνο το στενό κινέζικο παζάρι και το κορίτσι που 'κλαιγε πνιχτά μες στο ρικσά. Κάτω από φώτα κόκκινα κοιμάται η Σαλονίκη' Πριν δέκα χρόνια μεθυσμένη μου 'πες "σ' αγαπώ". Αύριο σαν τότε και χωρίς χρυσάφι στο μανίκι, μάταια θα ψάχνεις το στρατί που πάει για το Depot. Σταυρός του Νότου (Πούσι) Εβραζε το κύμα του γαρμπή. Είμαστε σκυφτοί κι οι δυο στο χάρτη γύρισες και μου 'πες πως το Μάρτη σ΄ άλλους παρλλήλους θα 'χεις μπει. Κούλικο στο στήθος σου τατού, που όσο κι αν το καις δεν λέει να σβήσει. Είπαν πως την είχες αγαπήσει σε μια κρίση μαύρου πυρετού. Βάρδια πλάι σε κάβο φαλακρό κι ο Σταυρός του Νότου με τα στράλια. Κομπολόι κρατάς από κοράλλια κι άκοπο μασάς κάθε πικρό. Το Αλφα του Κενταύρου μια νυχτιά με το παλιονώριο πήρα κάτου. Μου 'πες με φωνή ετοιμοθανάτου : "Να φοβάσαι τ' άστρα του Νοτιά". Αλλοτε απ΄τον ίδιον ουρανό έπαιρνες, τρεις μήνες στην αράδα, με του καπετάνιου τη μιγάδα, μάθημα πορείας νυχτερινό. Σ' ένα μαγαζί του Nossi Be πήρες το μαχαίρι, δυο σεlλίνια, μέρα μεσημέρι απά στη λίνια ξάστραψε σα φάρου αναλαμπή. Κάτου στις αχτές της Αφρικής πάνε χρόνια τώρα που κοιμάσαι. Τα φανάρια πια δεν τα θυμάσαι και τ' ωραίο γλυκό της Κυριακής. Ενας νέγρος θερμαστής από το Τζιμπουτί (Μαραμπού) Ο Γουίλλη, ο μαύρος θερμαστής από το Τζιμπουτί, όταν από τη βάρδια του τη βραδινή σχολούσε, στην καμαρά μου ερχότανε, γελώντας, να με βρει, κι ώρες πολλές για πράγματα περίεργα μου μιλούσε. Μου 'λεγε πως καπνίζουνε στο Αλγέρι το χασίς και στο Αντεν πως, χορεύοντας, πίνουν την άσπρη σκόνη κι έπειτα πως φωνάζουνε και πως μονολογούν όταν η ζάλη μ' όνειρα περίεργα τους κυκλώνει. Μου 'λέγ' ακόμα ότ' είδ' αυτός, μια νύχτα που 'χε πιει, πως πάνω σ' άτι εκάλπαζε, στην πλάτη της θαλάσσης, και πίσωθέ του ετρέχανε γοργόνες με φτερά. - Σαν πάμε στο Αντεν, μου 'λεγε, και συ θα δοκιμάσεις. Εγώ γλυκά του χάριζα και λάμες ξουραφιών και του 'λεγα πως το χασίς τον άνθρωπο σκοτώνει, και τότε αυτός συνήθιζε, γελώντας τρανταχτά, με το 'να χέρι του ψηλά πολύ να με σηκώνει. Μες το τεράστιο σώμα του είχε μι' αθώα καρδιά. Κάποια νυχτιά, μέσα στο μπαρ Ρετζίνα - στη Μαρσίλια, για να φυλάξει εμένανε από έναν Ισπανό, έφαγε αυτός μιαν αδειανή στην κεφαλή μποτίλια. Μια μέρα τον αφήσαμε στυγνό απ' τον πυρετό, πέρα στην Απω Ανατολή, να φλέγεται, να λιώνει. Θεέ των μαύρων, τον καλό συγχώρεσε Γουίλ, και δώσ' του εκεί που βρίσκεται λίγη απ' την άσπρη σκόνη. ΕΝΑ ΜΑΧΑΙΡΙ Απάνω μου έχω πάντοτε στη ζώνη μου σφιγμένο ένα μικρό αφρικάνικον ατσάλινο μαχαίρι -- όπως αυτά που συνηθούν και παίζουν οι Αραπάδες -- που από ένα γέρον έμπορο τ' αγόρασα στ' Αλγέρι. Θυμάμαι, ως τώρα νά 'τανε, το γέρο παλαιοπώλη, όπου έμοιαζε με μιάν παλιάν ελαιογραφία του Γκόγια, ορθόν πλάι σε μακριά σπαθιά και σε στολές σχισμένες, να λέει με μιά βραχνή φωνή τα παρακάτου λόγια : "Ετούτο το μαχαίρι εδώ που θέλεις ν' αγοράσεις με ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το 'χει ζώσει, κι όλοι το ξέρουν πως αυτοί που κάποια φορά το 'χαν, καθένας κάποιον άνθρωπο δικό του έχει σκοτώσει. Ο δον Μπαζίλιο σκότωσε μ' αυτό την Δόνα Τζούλια, την όμορφη γυναίκα του, γιατί τον απατούσε. Ο Κόντε Αντόνιο, μιά βραδιά, το δύστυχο αδερφό του με το μαχαίρι τούτο εδώ κρυφά δολοφονούσε. Ενας Αράπης τη μικρή ερωμένη του από ζήλεια και κάποιος ναύτης Ιταλός ένα Γραικό λοστρόμο. Χέρι σε χέρι ξέπεσε και στα δικά μου χέρια. Πολλά έχουν δει τα μάτια μου, μ' αυτό μου φέρνει τρόμο. Σκύψε και δες το, μι' άγκυρα κι ένα οικόσημο έχει, είν' αλαφρή, για πιάσε το, δεν πάει ούτε ένα κουάρτο, μα εγώ θα σε συμβούλευα κάτι άλλο ν' αγοράσεις." -- Πόσο έχει; -- Μόνο φράγκα εφτά. Αφού το θέλεις, πάρ' το. Ενα στιλέτο έχω μικρό στη ζώνη μου σφιγμένο, που ιδιοτροπία μ' έκανε και τό 'καμα δικό μου• κι αφού κανένα δε μισώ στο κόσμο να σκοτώσω, φοβάμαι μη καμιά φορά το στρέψω στον εαυτό μου ... ΠΟΥΣΙ Επεσε το πούσι αποβραδίς -- το καραβοφάναρο χαμένο -- κ' έφτασες χωρίς να σε προσμένω μές στην τιμονιέρα να με δείς. Κάτασπρα φοράς κ' έχεις βραχεί, πλέκω σαλαμάστρα τα μαλλιά σου. Κάτου στα νερά του Port Pegassu βρέχει πάντα τέτοιαν εποχή. Μας παραμονεύει ο θερμαστής με τα δυό του πόδια στις καδένες. Μην κοιτάς ποτέ σου τις αντένες με την τρικυμία θα ζαλιστείς. Βλαστημά ο λοστρόμος τον καιρό κ' είν' αλάργα τόσο η Τοκοπίλλα. Από να φοβάμαι και να καρτερώ κάλλιο περισκόπιο και τορπίλλα. Φύγε! Εσέ σου πρέπει στέρεα γη. Ηρθες να με δεις κι όμως δε μ' είδες έχω απ' τα μεσάνυχτα πνιγεί χίλια μίλια πέρ' απ' τις Εβρίδες. MAL DU DEPART Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων, και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις βραδιές, χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων. Για το Μαδράς, τη Σιγγαπούρ, τ' Αλγέρι και το Σφαξ θ' αναχωρούν σαν πάντοτε περήφανα τα πλοία, κι εγώ, σκυφτός σ' ένα γραφείο με χάρτες ναυτικούς, θα κάνω αθροίσεις σε χοντρά λογιστικά βιβλία. Θα πάψω πιά για μακρινά ταξίδια να μιλώ, οι φίλοι θα νομίζουνε πως τα 'χω πιά ξεχάσει, κι η μάνα μου, χαρούμενη, θα λέει σ' όποιον ρωτά : "Ηταν μιά λόξα νεανική, μα τώρα έχει περάσει . . . " Μα ο εαυτός μου μιά βραδιάν εμπρός μου θα υψωθεί και λόγο, ως ένας δικαστής στυγνός, θα μου ζητήσει, κι αυτό το ανάξιο χέρι μου που τρέμει θα οπλιστεί, θα σημαδέψει, κι άφοβα το φταίστη θα χτυπήσει. Κι εγώ, που τόσο επόθησα μια μέρα να ταφώ σε κάποια θάλασσα βαθιά στις μακρινές Ινδίες, θα 'χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ και μιά κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες. A BORD DE L'"ASPASIA" Ταξίδευες κυνηγημένη από τη μοίρα σου για την κατάλευκη μα πένθιμη Ελβετία, πάντα στο deck, σε μιά σαιζ-λογκ πεσμένη, κάτωχρη απ' τη γνωστή και θλιβερώτατην αιτία. Πάντοτε ανήσυχα οι δικοί σου σε τριγύριζαν, μα εσύ κοιτάζοντας τα μάκρη αδιαφορούσες. Σ' ότι σούλεγαν πικρογέλαγες, γιατί ένοιωθες πως γιά τη χώρα του θανάτου οδοιπορούσες. Κάποια βαρδυά, που από το Στρόμπολι περνούσαμε, είπες σε κάποιον γελαστή, σε τόνο αστείου : "Πώς μοιάζει τ' άρρωστο κορμί μου, καθώς καίγεται, με την κορφή τη φλεγομένη του ηφαιστείου!" Υστερα σ' είδα στη Μαρσίλια σαν εχάθηκες μέσα στο θόρυβο χωρίς να στρέψεις πίσω. Κ' εγώ, που μόνο την υγρήν έκταση αγάπησα, λέω : πως εσένα θα μπορούσα ν' αγαπήσω. ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Ο Θάνος Μικρούτσικος μελοποίησε με εξαιρετική επιτυχία 11 ποιήματα του Νίκου Καββαδία που κυκλοφόρησαν σε δίσκο με τίτλο "Ο Σταυρός του Νότου" (LYRA CD 0004). Τραγούδια και ερμηνευτές έχουν ως εξής : Kuro Siwo - Γιάννης Κούτρας Θεσσαλονίκη - Γιάννης Κούτρας Σταυρός του Νότου - Αιμιλία Σαρρή Ενα Μαχαίρι - Βασίλης Παπακωνσταντίνου Γυναίκα - Γιάννης Κούτρας Ενας Νέγρος Θερμαστής από το Τζιμπουτί - Βασίλης Παπακωνσταντίνου Federico Garcia Lorca - Γιάννης Κούτρας Αρμίδα - Γιάννης Κούτρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου Cambay's Water - Γιάννης Κούτρας Εσμεράλδα - Γιάννης Κούτρας Πικρία - Γιάννης Κούτρας ------------------------------------------------------------------------ Το 1992, ο Θάνος Μικρούτσικος επανήλθε με το διπλό CD "Γραμμές των Οριζόντων" (Μίνως MCD 979/980) με 17 μελοποιημένα ποιήματα του Καββαδία, από τα οποία 11 είναι νέες εκτελέσεις του προηγούμενου δίσκου, ενώ 6 είναι καινούργια. Με ερμηνευτές όπως τους Γιώργο Νταλάρα, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, και τους Χάρη και Πάνο Κατσιμίχα, τόσο τα παλιά όσο και τα καινούργια τραγούδια ξεπερνούν κάθε προσδοκία. Τραγούδια και ερμηνευτές έχουν ως εξής : Καραντί - Γιώργος Νταλάρας Θεσσαλονίκη - Χάρης Κατσιμίχας, Θάνος Μικρούτσικος Ενας Νέγρος Θερμαστής από το Τζιμπουτί - Βασίλης Παπακωνσταντίνου Εσμεράλδα - Γιώργος Νταλάρας Οι Εφτά Νάνοι Στο S/S Cyrenia - Θάνος Μικρούτσικος Λύχνος Του Αλαδδίνου - Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας A Bord De L'"Aspasia" - Γιώργος Νταλάρας Federico Garcia Lorca - Βασίλης Παπακωνσταντίνου Αρμίδα - Θάνος Μικρούτσικος Γυναίκα - Γιώργος Νταλάρας William George Allum - Βασίλης Παπακωνσταντίνου Ο Πιλότος Νάγκελ - Πάνος Κατσιμίχας Σταυρός του Νότου - Γιώργος Νταλάρας Cambay's Water - Βασίλης Παπακωνσταντίνου Πικρία - Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας Kuro Siwo - Θάνος Μικρούτσικος Ενα Μαχαίρι - Θάνος Μικρούτσικος ------------------------------------------------------------------------ Το 1986 κυκλοφόρησε το CD "Νίκος Καββαδίας, S/S IONION 1934" (Μίνως 7243 4 80551 2 5) από τους Ξέμπαρκους. Περιλαμβάνει 11 ποιήματα μελοποιημένα από τους Ηλία Αριώτη και Νότη Χασάπη, οι οποίοι είναι και οι κύριοι ερμηνευτές. Συμμετέχει η Δήμητρα Γαλάνη. Είναι ένα αξιόλογο έργο με μια μουσική προσέγγγιση πολύ διαφορετική από του Μικρούτσικου. Τα τραγούδια είναι τα εξής : Ενας Δόκιμος Στη Γέφυρα Εν Ωρα Κινδύνου Αντινομία Οι Γάτες Των Φορτηγών Πούσι Οι Προσευχές Των Ναυτικών Γράμμα Ενός Αρρώστου (Δήμητρα Γαλάνη) Θεσσαλονίκη ΙΙ Καραντί William George Allum A Bord De L'"Aspasia" Yara-Yara ------------------------------------------------------------------------ Η Μαρίζα Κωχ πρέπει να είναι η πρώτη που μελοποίησε και τραγούδησε Καββαδία αφού το πρώτο της LP "Μαρίζα Κωχ" (Columbia 472445 2) του 1977 περιλαμβάνει 8 ποιήματα, ως εξής : Φάτα Μοργκάνα Πούσι Αρμίδα Μουσώνας Σταυρός του Νότου Θεσσαλονίκη ΙΙ Νανούρισμα Μαραμπού Κινηματογραφική ταινία Between The Devil And The Deep Blue Sea (1995) Εκτος απο τα γνωστα των γνωστων, οι Ξεμπαρκοι εχουν κανει καταπληκτικη δουλεια. Ακουγοντας αποψε την δουλειά τους βρήκα αφορμή για αυτο το ποστ. informations from: http://cgi.di.uoa.gr/~gram/ http://www.erevos.com/kavvadias/kavvadias.htm και μερικοί ακόμα στίχοι εδω http://www.e-missos.gr/poetry/kavvadias/index.htm ενα υπερπλήρες site για το εργο και την ζωη ειναι εδω http://users.auth.gr/~mgkatzog/main.html Link to comment Share on other sites More sharing options...
Recommended Posts