Jump to content
Shipfriends

Διαδρομή Ενός Αιώνα 1900 - 2000


Recommended Posts

ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΝΟΣ ΑΙΩΝΑ 1900 – 2000

ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ & ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Τώρα, στο δειλινό του βίου μου, ένιωσα την ανάγκη να καταγράψω όσα γραπτά μου κληροδότησε ο πατέρας μου και όσες μνήμες μου έχουν μείνει ακόμα στο μυαλό και στα εναπομείναντα αρχεία μου.

Αυτή η ανάγκη δεν πηγάζει από κάποια επιθυμία αυτοπροβολής αλλά από το πιστεύω μου ότι τα ιστορικά γεγονότα πρέπει να καταγράφονται, έστω και με τον τρόπο που τα είδε και τα ερμήνευσε ο γράφων. Έτσι δημιουργείται η ιστορία ενός τόπου, που στα χρόνια μας έχουμε την τάση να λησμονούμε.

Την πεποίθησή μου αυτή την ενίσχυσαν με την προτροπή τους η κυρία Μαρία Μαυροϊδή, ερευνήτριας βιομηχανικής αρχαιολογίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, που είχε το ενδιαφέρον να καταγράψει σε μαγνητοταινία πολλές από τις αφηγήσεις που αναφέρονται στο κείμενα που ακολουθούν, η κυρία Αθηνά Αναστασιάδη, κόρης του Δημήτρη, του ομώνυμου ναυπηγείου που αναφέρεται στα κείμενά μου και κυρίως ο εκλεκτός φίλος ναύαρχος Λ.Σ. ε.α. Χρήστος Ντούνης , γνωστού για το ιστορικό συγγραφικό του έργο.

Η υλοποίηση της προσπαθείας αυτής όμως δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς την ουσιαστική συμπαράσταση του ναυάρχου Π.Ν. ε.α. Ιωάννη Παλούμπη και της συζύγου του Αναστασίας Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη, Προέδρου του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος και του φίλου αρχιμηχανικού Παναγιώτη Παπασημακόπουλου και της εταιρίας Τριταία.

Σε όλους τους ανωτέρω θέλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες μου

Στις καταγραφές που ακολουθούν γίνεται αναφορά στις οικογενειακές καταβολές, στην προσωπική, την κοινωνική και την επαγγελματική ζωή του πατέρα μου Αλεξάνδρου και εμού, όλα με ένα ενιαίο τρόπο, για να τονισθεί έτσι καλύτερα ο περίγυρος της εποχής μέσα στον οποίο δραστηριοποιηθήκαμε και οι δύο στον χώρο των ναυτιλιακών και ναυπηγικών δρώμενων.

Καλύπτονται γεγονότα όπως τα εζήσαμε και τα καταγράψαμε και οι δύο, καθ’όλη την διάρκεια του 20ου αιώνα. Η καταγραφή αυτή συνδυάζεται με έγγραφα, αναμνηστικά τεκμήρια, αντιπροσωπευτικά δημοσιεύματα, δείγματα ναυπηγικών μελετών, κείμενα τρίτων που είδαν τη δημοσιότητα κατά διαφορετικές περιόδους και φωτογραφίες.

Στα κείμενα γίνεται αναφορά σε πρόσωπα που έπαιξαν κάποιο ρόλο στην ζωή του πατέρα μου και εμού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και άλλα, που πιθανό να μου έχουν διαφύγει.

Στη ναυπηγική εζήσαμε από την εποχή του τέλους των ιστίων και των ξυλίνων σκαφών, διατρέξαμε ολόκληρη την περίοδο της αναπτύξεως της μεγάλης ναυτιλίας, τη ναυπήγηση των υπερδεξαμενοπλοίων των 500000 τόννων και άνω, την εφαρμογή της ατομικής προώσεως, είδαμε τη ναυπηγική επιστήμη από τις ολίγες σελίδες των υπολογισμών ευσταθείας, διαγωγής και καταλύσεως ενός επιβατηγού πλοίου, στους τόμους των πολυπλόκων δεδομένων, που είναι απαραίτητοι για να εξασφαλίσουν την πιστοποίησή του σήμερα για το καλώς έχειν από πλειάδα εμπλεκομένων αρχών και οργανισμών.

Στην κοινωνική ζωή ο πατέρας μου άφησε τεκμήρια μιάς ζωής βουκολικής στην επαρχία και αστικής στην Αθήνα, τεκμήρια ταξιδιών και ζωής στο εξωτερικό στα πρώτα 20 χρόνια του αιώνα, ζωής στο Πολεμικό Ναυτικό και στις πρώτες δεκαετίες μετά τις καταστροφές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Εγώ παίρνω την σκυτάλη από εκεί, με την εξέλιξη της ζωής στην Αθήνα και στο εξωτερικό, την αναγέννηση της Ελληνικής Ναυτιλίας, τον οργασμό των ναυπηγικών εργασιών στον Πειραιά και αλλού, μέχρι τα πρώτα βήματα των δραστηριοτήτων μέσα στα πλαίσια μίας Ενωμένης Ευρώπης.

Έζησα μία ωραία επαγγελματική εποχή. Μία εποχή όπου οι δουλειές μας κυνηγούσαν, μία εποχή δημιουργική, με ελάχιστα μέσα, αλλά με καρδιά, όρεξη για εργασία και δημιουργία.

Μία εποχή όπου ο καθένας από τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα του ναυπηγικού γίγνεσθαι δεν έλεγε όχι σε οιαδήποτε πρόκληση, επάλευε, προσπαθούσε με υποτυπώδη μέσα αλλά με πολύ εφευρετικότητα να καλύψει τις οιεσδήποτε προκλήσεις.

Ήταν η εποχή των «ζεμπιλάδων» (εκεί έβαζαν τα καρφιά οι καρφωτές των ελασμάτων τότε) και των «δραπετών του στόκολου», όπως ονόμαζε τα τσούρμα των συνεργείων επισκευών των πλοίων και την κοινότητα των περιστασιακών πλοιοκτητών, αντίστοιχα, ο αείμνηστος φίλος και άριστος ναυπηγός, που χάθηκε νωρίς, Γιάννης Κόσκορος.

Σαφώς ήταν η εποχή των θαυμάτων, στο Πέραμα, στα συνεργεία, στα ναυπηγεία.

Ήταν η εποχή όπου ο κόπος και ο χρόνος δεν μετριόταν, αρκεί η δουλειά να γινόταν σωστά και το βαπόρι να έφευγε έγκαιρα για τα ταξίδια του.

Ήταν η εποχή που αποκαλούσα τον εαυτό μου «πόρνη» από το γδύσου-ντύσου όλη την ημέρα, βάζοντας και βγάζοντας την φόρμα μου πέντε-έξη φορές για να αντιμετωπίσω τις επιθεωρήσεις που έπρεπε να κάνω σε πλοία, από την Ελευσίνα μέχρι το αγκυροβόλιο του Πειραιώς, από το Πέραμα έως τα Αμπελάκια., από το λιμάνι του Αγίου Γεωργίου έως στον Σκαραμαγκά....Αύριο δεν υπήρχε στο λεξιλόγιο......

Το fore peak μόλις ανοιγμένο, μόλις εξαερισμένο, αλλά με τη λάσπη ακόμα μέσα από το θαλάσσιο έρμα, που λίγο πριν είχε, το οποίο έπρεπε να επιθεωρηθεί για τη ζημιά που του είχε προξενήσει κάποια σύγκρουση.......

Τα διπύθμενα, μέσα από τις στενόχωρες θυρίδες των εδρών τους, που έπρεπε να επιθεωρήσει κάποιος, σερνόμενος με την κοιλιά, μέσα στο σκότος, για τυχόν ζημίες από προσάραξη......

Τις δεξαμενές φορτίου δεξαμενοπλοίου, ακαθάριστες ακόμα, πατώντας στο παχύ στρώμα υπολοίπων πετρελαίου, με τις έντονες αναθυμιάσεις, για να εντοπίσεις πιθανές επικίνδυνες ρωγμές στις ενδυναμώσεις του σκάφους

Τον σκωτσέζικο λέβητα, καυτό ακόμα, που ήταν ανάγκη να εξετασθεί από την πλευρά των φλογοθαλάμων για να εντοπισθούν ποιοί αυλοί ή «κολωνάκια» «έχαναν»......

Τον στροφαλοθάλαμο μηχανής ντήζελ, ζεστό, με τα λιπαντέλεά της να τρέχουν ακόμα, για να εντοπισθούν κοχλίες της βάσεως που πιθανό να έχουν σπάσει ή να μην είναι καλά σφιγμένοι......

Στις μόνιμες δεξαμενές του Πειραιώς ημέρα και νύκτα δεν υπήρχαν. Ότι ώρα να ήταν, και τέσσερις το πρωϊ ακόμα η επιθεώρηση έπρεπε να γίνει για να μην έχει καθυστέρηση το πλοίο......

Σιγά – σιγά τα πράγματα άλλαξαν. Το «αύριο», το «θα δούμε» και το «δεν γίνεται» άρχισαν να μπαίνουν στο λεξιλόγιο, τα «δικαιώματα» χωρίς τις «υποχρεώσεις» άρχισαν να προβάλλονται έντονα και η απαξίωση της δουλειάς ήρθε μαζί με τις διεκδικήσεις.

Βλέπω την παρακμή μιας ζωής, της ναυπηγο-επισκευαστικής, που εάν είχαμε μυαλό, θα έπρεπε να τρέφει 100000 κόσμο, άμεσα και έμμεσα. Και ακόμα ψαχνόμαστε με ομιλίες και συνέδρια στο «τι έπταισε και τι δέον γενέσθαι», όταν οι λύσεις πέρασαν από κοντά μας αλλά δεν τολμήσαμε να τις δούμε κατάματα ενώ άλλοι, στη γειτονιά μας, από στεριανοί και ορεσίβιοι έγιναν ναυπηγοί πρώτης γραμμής. Κρίμα, πολύ κρίμα....

Σε όλη μου την ζωή θέλησα να μοιρασθώ με άλλους αυτά που ήξερα ή έμαθα, να εκφράσω τις απόψεις μου και να συμβάλλω με όσες γνώσεις και εμπειρίες είχα στη πρόοδο της δουλειάς που είχα επιλέξει και αγάπησα. Έτσι έγραψα σε περιοδικά και τεύχη, σε επιστολές και άρθρα, κάπου 95 τον αριθμό, συν 20 περίπου μελέτες και μερικά άλλα. Οι τίτλοι των άρθρων και μελετών «Τίτλοι κειμένων που δημοσιεύθηκαν από το 1954 έως το 2005» ευρίσκονται στο «Παράρτημα Β΄», και ωρισμένα κείμενα περιλαμβάνονται αυτούσια εκεί ή έχουν ενσωματωθεί στο σώμα των δικών μου αφηγήσεων (με αυτό την γραμματοσειρά).

Μεταξύ αυτών υπήρξε το έντυπο «Ευρετήριο Τεχνικής Νομολογίας του πλοίου και συναφών προς αυτήν θεμάτων, 1978», έκδοση που παρεχώρησα στο ΕΛ.Ι.Ν.Τ., με σκοπό να κωδικοποιήσω τους σκόρπιους τεχνικούς κανονισμούς που αφορούσαν την κατασκευή και λειτουργία του Ελληνικού πλοίου. Με την ολοκλήρωσή της θέλησα να συγκεντρώσω και αυτούς τούτους τους κανονισμούς από τις Εφημερίδες της Κυβερνήσεως, που επήγαιναν πίσω στην δεύτερη δεκαετία του 1900 και ήσαν σε ισχύ ακόμα....., τις εγκυκλίους του Υ.Ε.Ν. και της τότε Ε.Ε.Π. και άλλων αρχών. Ο νυν ναύαρχος Λ.Σ. ε.α. Χρήστος Ντούνης εξετίμησε τότε την προσπάθειά μου και μου συμπαραστάθηκε όπως καλύτερα μπορούσε.

Η εργασία αυτή επήρε χρόνο και πολύ τρέξιμο, σε αρχές, σε αρχεία και βιβλιοθήκες και ενδεχομένως περίπου ολοκληρώθηκε. Περιέχεται σε ένα ευμεγέθη τόμο.

Ενόμισα ότι είχα κάνει ένα χρήσιμο έργο, που για να εκδοθεί όμως χρειαζόταν ένα εκατομμύριο δραχμές, τότε. Κανείς δεν το εστήριξε, ούτε το Ναυτικό Επιμελητήριο, ούτε η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών.....μα κανείς......

Έτσι το εχάρισα στη βιβλιοθήκη του ΕΛ.Ι.Ν.Τ., όπου ελπίζω να υπάρχει.

Η παρούσα γραπτή καταγραφή των κειμένων του πατέρα μου και των δικών μου αναμνήσεων συμπληρώνεται με έγγραφα, φωτογραφίες, αναμνηστικά, δείγματα μελετών κλπ, που λόγου του όγκου τους, 1300 σελίδες, δεν μπορούν να τυπωθούν. Γι’αυτό έχουν περιληφθεί στη δισκέτα που συνοδεύει το παρόν κείμενο. Λυπάμαι αλλά ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης θα πρέπει να κάνει χρήση των ηλεκτρονικών μέσων που διαθέτει πλέον η παρούσα εποχή.

Το περιεχόμενο της δισκέτας αναφέρεται, σε τίτλους, στο τέλος του παρόντος «Προλόγου»

Η δισκέτα περιλαμβάνει τα εξής κεφάλαια:

  • «Παράρτημα Α΄» - Εχουν αναπαραχθεί κείμενα, έγγραφα, φωτογραφίες και άλλα τεκμήρια από την διαδρομή του πατέρα μου, στο Τμήμα 1, ως φοιτητού στη Γλασκώβη, στο Τμήμα 2 ως αξιωματικού του Βασιλικού Ναυτικού και στο Τμήμα 3 ως ελεύθερου επαγγελματία, καλύπτοντας συνολικά τα έτη 1912 – 1972.

Στο τέλος του Τμήματος 3 υπάρχει ο τίτλος «Κατάλογος φακέλων που απομένουν σήμερα» που περιλαμβάνει τους τίτλους αυτούσιου υλικού που έχει διασωθεί και έχει τακτοποιηθεί σε φακέλους.
  • «Παράρτημα Β΄» - Το «Παράρτημα» αυτό περιλαμβάνει άρθρα, ιστορικές καταγραφές και περιγραφές, από την προσωπική, την κοινωνική και την επαγγελματική ζωή μου, επιλεκτικά άρθρα και μελέτες μου, που μέσα από τα δικά μου τα μάτια δίνουν μια εικόνα της τότε ζωής ενώ μέσα από κείμενα που σχετίζονται με το επάγγελμά παρουσιάζονται οι γενικότερες ναυτιλιακές και ναυπηγικές δραστηριότητες και προβληματισμοί μου, καλύπτοντας την περίοδο 1954 – 2006.

Εδώ έχει περιληφθεί ένας κατάλογος με τίτλο «Από ημερολόγια και ταμεία, ονόματα πελατών & συνεργατών», που περιλαμβάνει τα ονόματα των πλοιοκτητών με τους οποίους είχα την τύχη να συνεργασθώ.
Ο κατάλογος αυτός πρέπει να θεωρηθεί ως μια αναμνηστική αναφορά σε ανθρώπους και/ή εταιρείες που διέγραψαν μία ιστορία στο ναυτιλιακό γίγνεσθαι κατά την εποχή της επαγγελματικής παρουσίας στον Πειραιά.
Με την διάλυση του γραφείου πολλά αρχεία μου, βιβλία, περιοδικά, έγγραφα, μελέτες, σχέδια και κανονισμοί τα εδώρισα σε ποικιλία φορέων και οργανισμών. Για όσους τυχόν έχουν το σχετικό ενδιαφέρον μπορούν να ανατρέξουν στο κεφάλαιο του «Παραρτήματος» αυτού με τίτλο «Αρχεία και που ευρίσκονται σήμερα».

Εξ άλλου για να πάρει ο αναγνώστης μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα των όσων συνέβησαν στη ναυτιλιακή και ναυπηγο-επισκευαστική δραστηριότητα της ιστορουμένης περιόδου, των προβληματισμών, των θέσεων και των έργων της εποχής, έχω συμπεριλάβει, σε χωριστά αυτοτελή κεφάλαια, και τους εξής τίτλους:

  • «Δείγματα Ναυπηγικών μελετών» - Εδώ έχουν αναπαραχθεί ωρισμένες αντιπροσωπευτικές μελέτες, που καταδεικνύουν την πολύ μεγάλη απόσταση που διήνυσε η ναυπηγική επιστήμη μέσα στον 20 αιώνα. Να σημειωθεί ότι οι αριθμητικές πράξεις στις μελέτες αυτές εγένοντο, είτε με το χέρι, είτε με λογαριθμικό κανόνα, είτε από το τέλος της δεκαετίας του 1960 περίπου, με υπολογιστή των τεσσάρων πράξεων, που είχε ίσως και μια ή δύο μνήμες.......
  • «Ναυπηγικοί προβληματισμοί» - Περιλαμβάνονται κείμενα άλλων συγγραφέων που δημοσιεύθηκαν στον τύπο 1954 - 1987. Τα κείμενα αυτά μου είχαν προξενήσει τότε ενδιαφέρον και εκφράζουν θέσεις και προβληματισμούς της εποχής.
  • «Φωτογραφικά τεκμήρια» - Πρόκειται για αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες, από τα αρχεία του πατέρα μου και εμού, εκτός εάν αναφέρεται άλλως, που οπτικά μπορούν να μεταφέρουν τον αναγνώστη σε πλοία και γεγονότα των ιστορουμένων εποχών

Με αυτές τις ολίγες σκέψεις αφήνω τον αναγνώστη να δει τα κείμενα που παραθέτω με ανοχή και συμπάθεια, εάν είναι δυνατό, μιά και η «έκθεση» στο σχολείο δεν ήταν το καλύτερό βαθμολογημένο μου μάθημα.......

Σημείωση : Ο πρώτος τόμος του βιβλίου, έντυπος, διατίθεται από το Ελληνικό Ινστιτούτο Ναυτικής Τεχνολογίας, Σκουζέ 14, Πειραιά, τηλ 210 4181758 και από τα πωλητήρια του Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος, Ζέα, τηλ. 210 4516264 και του Βιομηχανικού Μουσείου Σύρου, Ερμούπολη, τηλ 22810 81243, ενώ το όλο έργο διαβάζεται στο www.nafpigika.gr.

Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
×
×
  • Create New...