Απωλεσθέντα ελληνικά πλοία εις λιμένας Κίνας

[Dimitris Galon]

Μετά την ιαπωνική στρατιωτική επέμβαση στην Κίνα και την κατάληψη της Μαντζουρίας το 1931-32, έλληνες εφοπλιστές που είχαν σαν βάση τους την Σαγκάη της Κίνας, αγόρασαν φορτηγά πλοία και ατμόπλοια καθώς και ένα επιβατηγό πλοίο, τα οποία νηολογήθηκαν σε ελληνικά λιμάνια, έφεραν την ελληνική σημαία αλλά κινούνταν αποκλειστικά στα λιμάνια και στους ποταμούς της Κίνας.

Ο Κ. Τσουμάνης στο βιβλίο του «Η Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία και το Ναυτεργατικό Κίνημα 1939-1945» παραθέτει έναν κατάλογο που προέρχεται από το Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, 1940, με το τίτλο «Ελληνικά πλοία εις λιμένας Κίνας». Τον παραθέτω και εγώ εδώ στο φόρουμ. Πρόκειται για 17 πλοία εκ των οποίων τα 9 ήταν ποταμόπλοια και τα 7 φορτηγά, καθώς και ένα επιβατηγό. Αναγράφονται με την σειρά παράθεσης το όνομα του πλοίου, το πρώην όνομα του, η ολική χωρητικότητα, το έτος ναυπήγησης και ο πλοιοκτήτης.

ΠΟΤΑΜΟΠΛΟΙΑ

1. Άνω Βαθύ, Tai Chow, 1524, 1882, Ιωάννης Δ. Τσούνιας

2. Αθηνά, Ta Yu, 1445, 1931, Γ.Μ. Σταματελάτος

3. Αιγεύς Σ., Tze Ta, 1366, 1926, Γ.Μ. Σταματελάτος

4. Αίνος Σ., Cheng Ta, 1520, 1929, Γ.Μ. Σταματελάτος

5. Αντιγόνη, Hung Ta, 1371, 1924, Γ.Μ. Σταματελάτος

6. Άρης, -, 1371, 1924, Γ.Μ. Σταματελάτος

7. Αργοστόλι, Ta Dah, 1628, 1935, Γ.Μ. Σταματελάτος

8. Άττικα, Ta Ching, 1405, 1920, Γ.Μ. Σταματελάτος

9. Αφροδίτη, Ta Ho, 1001, 1914, Γ.Μ. Σταματελάτος

ΦΟΡΤΗΓΑ

1. Βαλεντίνη, China Exporter, 4713, 1909, Ιωάννης Σκαρταλίδης

2. Ερατώ, China Importer, 5904, 1918, Ιωάννης Σκαρταλίδης

3. Ήρα, Day Shing, 3208, 1905, Γ.Μ. Σταματελάτος

4. Καραβάδος, Day Loh, 2325, 1913, Γ.Μ. Σταματελάτος

5. Λειβαθώ, Tsahg Woo, 1765, 1903, Γ.Μ. Σταματελάτος

6. Πιπίνα, Dah Sun, 2709, 1904, Γ.Μ. Σταματελάτος

7. Παναγής, Chang The, 2744, 1894, Ιωάννης Δ. Τσούνιας

ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ

1. Σπάρτα, Yun Mow, 1202, 1922, Γ.Μ. Σταματελάτος

Ο Ιωάννης Μελισσηνός στο πίνακα της λίστας του VIIβ, με τον τίτλο «Εκ΄ κατασχέσεως επιβληθείσης υπό της Ιαπωνικής Κυβέρνησης εις ακτάς Κίνας και Ιαπωνίας», Δεκέμβριος 1941, αναφέρει 13 από τα προαναφερόμενα πλοία σαν κατασχεμένα από τις ιαπωνικές αρχές, τα:

01. ΑΝΩ ΒΑΘΥ

02. ΑΘΗΝΑ

03. ΑΙΓΕΥΣ Σ.

04. ΑΙΝΟΣ Σ.

05. ΑΝΤΙΓΟΝΗ

06. ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ

07. ΑΤΤΙΚΗ (βλ. Άττικα)

09. ΑΦΡΟΔΙΤΗ

10. ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ

11. ΕΡΑΤΩ

12. ΚΑΡΑΒΑΔΟΣ

13. ΠΑΝΑΓΗΣ

14. ΣΠΑΡΤΗ

Γνωρίζω κανείς τι απέγιναν τα υπόλοιπα;

1. ΑΡΗΣ

2. ΗΡΑ

3. ΛΕΙΒΑΘΩ

4. ΠΙΠΙΝΑ

Επίσης ο Μελισσηνός στον ίδιο πίνακα αναφέρει ακόμα ένα πλοίο που δεν υπάρχει στον πίνακα του Υπουργείου Εξωτερικών, πρόκειται για το πλοίο ΚΑΡΑΒΑΘΗΣ, 1500 ΚΟΧ. Γνωρίζει κανείς κάτι γι΄ αυτό;

Ευχαριστώ

DG

Υ.Γ.

Δεν είχα μέχρι στιγμής χρόνο να κοιτάξω ούτε στο LRS αλλά ούτε και στο Miramar.

Θα το κάνω με την πρώτη ευκαιρία.

[Dimitris Galon]

Καλησπέρα,

τα παρακάτω πλοία έχουν βρεθεί, ταυτοποιηθεί και έχει προχωρήσει ως ένα σημαντικό επίπεδο η έρευνα.

01. ΑΝΩ ΒΑΘΥ

02. ΑΘΗΝΑ

03. ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ

04. ΑΤΤΙΚΑ

05. ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ

06. ΕΡΑΤΩ

07. ΗΡΑ

08. ΚΑΡΑΒΑΔΟΣ

09. ΛΕΙΒΑΘΩ

10. ΠΙΠΙΝΑ

11. ΠΑΝΑΓΗΣ

12. ΣΠΑΡΤΑ

Λείπουν τα

01. ΑΙΓΕΥΣ

02. ΑΙΝΟΣ

03. ΑΝΤΙΓΟΝΗ

04. ΑΡΗΣ

05. ΑΦΡΟΔΙΤΗ

και το "πλοίο φάντασμα" ΚΑΡΑΒΑΘΗΣ.

Δράττω την ευκαιρία για να αναφερθώ σε ένα θέμα που πολύ γνωρίζουν και λίγοι αναφέρουν.

Είναι γνωστό ότι γίνονται συνεχώς αντιγραφές θεμάτων και περιεχομένου σε άλλα φόρα, σε προσωπικές ιστοσελίδες και σε blog, χωρίς καν να αναφέρονται οι πηγές. Είναι αυτονόητο ότι ένα τέτοιο γεγονός καπηλεύεται τον κόπο, την προσπάθεια, και την εργασία του αρχικού συντάκτη ο οποίος διέθεσε απλόχερα το αποτέλεσμα των ερευνών και της προσπάθειας του στο διαδίκτυο για να διαβαστεί από όσους ενδιαφέρονται.

Οι πράξεις αυτές και η νοοτροπία της πνευματικής κλοπής, οδήγησε στο γεγονός της μη προσφοράς. Δυστυχώς έτσι έχουν τα πράγματα. Αν και υπάρχει η διάθεση να παρατεθούν φωτογραφίες, ντοκουμέντα αρχείων, διαφημιστικά φυλλάδια, και συγκεκριμένες πληροφορίες, όλα αυτά δεν μπορούν να προσφερθούν από φόβο πνευματικής κλοπής.

Ευχαριστώ

DG

[Dimitris Galon]

Κάτι που ξέχασα να αναφέρω είναι ότι οι αναφορές του Χρήστου Ντούνη στο βιβλίο του "Εν Καιρώ Πολέμου" μου είναι γνωστές αλλά εμπεριέχουν λάθη και δεν βοηθούν, καθώς δεν μπορεί να στηριχτεί κανείς σε αυτές.

Χαιρετώ

DG

[ΝΗΡΕΑΣ]

Πράγματι ο Χρ. Ντούνης τα αναφέρει σχεδόν όλα, πλην των ΠΙΠΙΝΑ, ΗΡΑ, ΛΕΙΒΑΘΩ και του ΚΑΡΑΒΑΘΗΣ. Δεν κατάφερα όμως να τα διασταυρώσω από αλλού, πλην του Καραβάδος από το wrecksite.eu. Επίσης, ο Ντούνης αναφέρει τα πλοία ως ΑΡΗΣ Σ. και ΣΠΑΡΤΗ και όχι ΑΡΗΣ και ΣΠΑΡΤΑ, όπως είναι στη λίστα του Κ. Τσουμάνη. Και απ' ό,τι κατάλαβα πολλά από τα στοιχεία του Ντούνη προέρχονται από καταθέσεις ελλήνων ναυτικών που υπηρετούσαν σε αυτά τα πλοία και κάποιοι ξέμειναν εκεί μέχρι το τέλους του πολέμου, είτε ως αποκλεισμένοι, είτε ως αιχμάλωτοι πολέμου. Ενδιαφέρον έχει ότι ο Ντούνης αναφέρει ότι κάποια από αυτά βυθίσθηκαν από τους Ιάπωνες το 1938, ενώ η λίστα του Κ. Τσουμάνη που τα περιλαμβάνει στηρίζεται σε έγγραφο του ΥφΥΕΝ του 1940.

Και φαντάζομαι ότι θα είδες ότι το ΛΕΙΒΑΘΩ, που δεν το αναφέρει ο Ντούνης, φαίνεται ότι γλύτωσε από την κατάσχεση των Ιαπώνων, καθώς όπως γράφει ο Κ. Τσουμάνης (σελ. 306) τον Δεκέμβριο του 1942 στο Σουέζ εμφανίζεται να έχει δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα μεταξύ πλοιάρχου και πληρώματος του πλοίου.

[Dimitris Galon]

Γεια σου Νηρέα,

φοβερά ενδιαφέρον θέμα και χαίρομαι που είμαστε εδώ και τα λέμε.

Ο Ντούνης εκτός από αυτά που ανέφερες έχει τις πληροφορίες του και από ένα έγγραφο του ΥΕΝ από το 1946. Σου στέλνω τον κωδικό του εγγράφου με προσωπικό μήνυμα. Εδώ καταντήσαμε με όλες αυτές τις κλοπές, να μην μπορούμε να δώσουμε στοιχεία δημοσίως.

Σου παραθέτω τι γνωρίζω, αν και σε μερικές ημέρες θα τα δεις δημοσιευμένα και σε άλλους διαδικτυακούς κόμβους χωρίς αναφορές σε μας που τα γράφουμε.

01. ΑΝΩ ΒΑΘΥ βυθίστηκε σαν ιαπων. ASEI MARU από αεροπορική επιδρομή στις 15.07.1945 στο Woosung της Σαγκάης στην Κίνα.

02. ΑΘΗΝΑ πήγε για διάλυση το 1959 με το αρχικό του όνομα TA YU.

03. ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ πήγε για διάλυση το 1959 με το αρχικό του όνομα TA DAH.

04. ΑΤΤΙΚΑ πήγε για διάλυση το 1959 σαν EL DRAGON.

05. ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ ναυάγησε σαν ιαπων. TAI MARU στην νήσο Σαχαλίνη στις 24.09.1942

06. ΕΡΑΤΩ βυθίστηκε σαν ιαπων. URATO MARU από αεροπορική επιδρομή στις 18.10.1944

07. ΗΡΑ (?)

08. ΚΑΡΑΒΑΔΟΣ βυθίστηκε σαν ιαπων. TAIRIKU MARU από τορπίλη υποβρυχίου στις 21.02.1945

09. ΛΕΙΒΑΘΩ πήγε για διάλυση το 1955 σαν AN KUO. ΄Όπως το ανάφερες και εσύ δεν επιτάχθηκε. Το γεγονός ότι δεν αναφέρεται στον Μελισσηνό και στον Ντούνη ενισχύει την θέση της μη επίταξης.

10. ΠΙΠΙΝΑ πήγε για διάλυση το 1958 με το αρχικό του όνομα DAH SUN.

11. ΠΑΝΑΓΗΣ βυθίστηκε σαν ιαπων. SHINYO MARU από τορπίλη υποβρυχίου στις 07.09.1944

12. ΣΠΑΡΤΑ βυθίστηκε σαν ιαπων. KIKUZUKI MARU από τορπίλη υποβρυχίου στις 27.01.1944

Παρατήρησα κι΄ εγώ, όπως σωστά προείπες, την ημερομηνιακή διαφορά ανάμεσα στην αναφορά του Ντούνη για βυθίσεις το 1938, οι οποίες παρεμπιπτόντως είναι τα 5 πλοία για τα οποία δεν γνωρίζω, και την αναφορά του Κ. Τσουμάνη για το έγγραφο του ΥφΥΕΝ του 1940.

Σε χαιρετώ Νηρέα και μοιάζει πολύ ενδιαφέρον το ταξιδάκι που αρχίσαμε.

DG

[ΝΗΡΕΑΣ]

Επίσης ο Μελισσηνός στον ίδιο πίνακα αναφέρει ακόμα ένα πλοίο που δεν υπάρχει στον πίνακα του Υπουργείου Εξωτερικών, πρόκειται για το πλοίο ΚΑΡΑΒΑΘΗΣ, 1500 ΚΟΧ. Γνωρίζει κανείς κάτι γι΄ αυτό;

Λείπουν τα

01. ΑΙΓΕΥΣ

02. ΑΙΝΟΣ

03. ΑΝΤΙΓΟΝΗ

04. ΑΡΗΣ

05. ΑΦΡΟΔΙΤΗ

και το "πλοίο φάντασμα" ΚΑΡΑΒΑΘΗΣ.

Σα να μην έφτανε το ένα πλοίο φάντασμα, μας προέκυψε και δεύτερο. Κοιτάζοντας στο βιβλίο του Ντούνη (Εν καιρώ πολέμου) για το ΑΙΝΟΣ Σ., τυχαία έπεσε το μάτι μου στο επόμενο πλοίο με το απίστευτο όνομα: ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ, φορτηγό α/π, 1500 κοχ, πρώην κινέζικο, αγοράσθηκε το 1938 από τον Γ. Σταματελάτο, ύψωσε Ελληνική σημαία και μετονομάσθηκε σε ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ! Στις 9/12/1941 κατασχέθηκε από τους Ιάπωνες στη Γιοκοχάμα και έκτοτε αγνοείται η τύχη του. Αυτά βεβαίως σύμφωνα με τον Ντούνη.

Και το ερώτημα βεβαίως είναι: ποιο είναι αυτό το πλοίο που δεν περιλαμβάνεται ούτε στη λίστα Τσουμάνη, ούτε και στου Μελισσηνού? Πρόκειται για λάθος του Ντούνη, πρόκειται για κάποιο άλλο πλοίο ή πρόκειται για το ίδιο πλοίο με το ΚΑΡΑΒΑΘΗΣ, καθώς έχουν την ίδια χωρητικότητα?

[Dimitris Galon]

Αγαπητέ Νηρέα είναι πολλά τα πλοία φαντάσματα και λίγες οι πληροφορίες.

Νομίζω ότι μόνο συστηματικά και σίγουρα με πολύ προσπάθεια και κόπο ίσως καταφέρουμε να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά και να βρούμε, αν βρούμε τελικά, μια άκρη στο θέμα των απωλειών στις θάλασσες της Κίνας, της CATHAY, όπως ήταν το αρχαίο της όνομα και όπως την αναφέρει στα Canto του ο Ezra Pound.

Σου παραθέτω εδώ μια πολύ ενδιαφέρουσα καταχώρηση (το ιδιαίτερο ενδιαφέρον βρίσκεται στην υποσημείωση με τον αστερίσκο) από το βιβλίο του Roger W. Jordan: The World´s Merchant Fleets, 1939: The Particular and Wartime Fates of 6.000 Ships, US Naval Institut Press 2006.

Services: Tramping, mainly in China Seas, Far East

Yannoulatos Brothers (China)

55 Yuen Ming Road, Shanghai, China and Odos Pindarou 32, Athens.

Under Greek flag:

Hellenich City 1917 (2486 gt), ex WIN ON 1939, ex LAKE GEORGE 1937, laid down as PERREGAUX

HELLENIC TRADER 1907 (2052 gt), ex CATHERINE G SUDDEN 1939, ex THONBJORG 1922, ex GEORGE W FENWICK 1916

MARO Y 1924 (3549 gt), ex HELLENIC PIONEER 1939, ex GISLA 1938

Ioannis K. Scarlatidis* (Greek flag)

ERATO 1918 (5904 gt), ex CHINA EXPORTER 1938, COWDEN LAW 1933, ex SCOTTISH MONARCH 1924

VALENTINI 1909 (4713 gt), ex CHINA IMPORTER, ex MINEWIC 1933

Gerasimos M. Stamatelatos* (Greek flag)

KARAVADOS 1913 (2325 gt), ex DAH LOH 1937, ex LLANTWIT MAJOR 1933, ex RUBENS 1923, ex SLAV 1921

PIPINA 1904 (2709 gt), ex DAH SUN 1938, ex PENTUSKER 1935, ex CONWAY 1929

Ioannis D. Tsounias* (Greek flag)

PANAGHIS 1894 (2744 gt), ex CHANG THE 1938, ex TUNG TUCK 1937, ex CEDUNA 1925, ex CLAN MACKAY 1914

*) Managed by China Hellenic Line Ltd.

Note: These companies also owned and managed several vessels under 2000 gt.

Από τα γραφόμενα φαίνεται ότι οι Σκαρλατίδης, Σταματελάτος και Τσούνιας είχαν ιδρύσει την δικιά τους εταιρία με την ονομασία China Hellenic Line Ltd. Δεν γνωρίζω αν η εταιρία λειτουργούσε και με κεφάλαια των Αδελφών Γιαννουλάτου οι οποίοι όπως αναφέρεται δραστηριοποιούνταν και στις θάλασσες της Κίνας. Δες πιο κάτω το όνομα του ανθυποπλοίαρχου του ΕΡΑΤΩ, το οποίο δεν μου φαίνεται να είναι απλή συνωνυμία.

Κάποιες αναφορές σε σχέση με τους αιχμαλώτους στα ιαπωνικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν και ναυτικοί των πλοίων ΕΡΑΤΩ (Εμμανουήλ Βλασόπουλος – Πλοίαρχος, Στέλιος Γιαννουλάτος – Ανθυποπλοίαρχος, Λουκάς Κεραμιώτης – Α΄ Μηχανικός, Ευάγγελος Αθηναίος – Β΄ Μηχανικός), ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ (Ευάγγελος Δαμίγος – Μάγειρας, Αριστοτέλης Καπλανίδης – Γ΄ Μηχανικός), οι καταχωρλησεις αυτές βρίσκονται στο βιβλίο του Νίκου Πηγαδά, Τορπίλες και συρματόπλεγμα – Έλληνες ναυτικοί αιχμάλωτοι πολέμου, εκδ. Μπατσιούλας 2010.

Αν και στην Ποντοπόρεια αναφέρονται 6 από τα πλοία που ψάχνουμε, ενίοτε με λανθασμένες πληροφορίες, τα ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ (λάθος καταχώρηση σαν ΒΑΛΕΝΤΙΝΟΣ), ΕΡΑΤΩ, ΚΑΡΑΒΑΔΟΣ (λάθος αναφορά στον ιδιοκτήτη Γ. Σταματιάδης αντί Γεράσιμος Σταματελάτος), ΛΕΙΒΑΘΩ (πάλι Γ. Σταματιάδης), ΠΙΠΙΝΑ (πάλι Γ. Σταματιάδης), και ΣΠΑΡΤΗ (πάλι Γ. Σταματιάδης) – η Τζελίνα Χαρλαύτη αντλεί όλες τις σχετικές πληροφορίες για τα πλοία αυτά από το LRS – στο βιβλίο της ίδιας "Ιστορία της Ελληνόκτητης Ναυτιλίας", δεν υπάρχει πουθενά αναφορά στα συγκεκριμένα πλοία καθώς και καμιά μνεία ούτε στον ανύπαρκτο Γ. Σταματιάδη (υπάρχει μόνο ένας Μ.Ι. Σταματιάδης του Ιόνιου Δικτύου, με βάση του την Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη) αλλά ούτε και στον Γεράσιμο Σταματελάτο.

Ψάχνοντας την ιστορία του ΠΑΝΑΓΗΣ καταχώρησα στην γερμανική τράπεζα δεδομένων που επιμελούμαι, το ανάλογο λήμμα (με μια translate μηχανή του Google είμαι σίγουρος ότι θα τα καταλάβεις όλα) και έχω την τιμή να παραθέσω τον πρώτο φωτογραφικό καρπό της κοινής μας έρευνας, το πλοίο SHINYO MARU, ex PANAGHIS, από το αρχείο του Tommy Tramp.

Σε χαιρετώ

DG

[Dimitris Galon]

Τρεις παρατηρήσεις Νηρέα.

1. Ioannis K. Scarlatidis, πρόκειται για αναγραμματισμό στο αγγλικό κείμενο και είναι σίγουρα ο Ιωάννης Σκαρταλίδης του ΕΡΑΤΩ και του ΒΑΛΕΝΤΙΝΗ που αναφέρει ο Κ. Τσουμάνης.

2. Η φωτογραφία από το αρχείο του Tommy Tramp δεν μου φαίνεται και δεν μπορεί να είναι το SHINYO MARU, ex PANAGHIS (τους κατατόπισα ήδη). Το ΠΑΝΑΓΗΣ ήταν ένα φορτηγό πλοίο 2.744 ΚΟΧ ενώ αυτό της φωτογραφίας είναι ένα ποστάλι, εκ΄ κατασκευής, και μάλλον πρόκειται για το SHINYO MARU, 13.377 ΚΟΧ, της Toyo Kisen κατασκευασμένο το 1911 στο Nagasaki.

3. Στην ιστοσελίδα που ακολουθεί, στην οποία βρίσκεται καταχωρημένο και το SHINYO MARU της Toyo Kisen σαν ex PANAGHIS, υπάρχουν στοιχεία για την βύθιση του αυθεντικού SHINYO MARU-ΠΑΝΑΓΗΣ από το USS Paddle (SS-263) με αρκετές λεπτομέρειες και φωτογραφίες.

http://www.navsource.org/archives/08/08263.htm

Σε χαιρετώ

DG

και ένα συμπληρωματικό Νηρέα,

ο ΠΑΝΑΓΗΣ μας έχει αποτυπωθεί σε γραμματόσημο σαν CLAN MACKAY

http://www.shipstamps.co.uk/forum/viewtopic.php?f=2&t=8876

Σε χαιρετώ

DG

[Ariadne]

Μήπως το Σπάρτα/Σπάρτη είναι στην πραγματικότητα Σπαρτιά; Το λέω, επειδή και τα υπόλοιπα είναι Κεφαλλονίτικα.