Jump to content
Shipfriends

Επιχείρηση Μ και η βύθιση δυο τάνκερ στην Μήλο


Recommended Posts

Ορμώμενος από μια αφήγηση του παππού μου για την μυστική βάση υποβρυχίων των Βρετανών στον Αγ. Γεώργιο Αντιπάρου, άρχισα να συγκεντρώνω στοιχεία για την ιστορία της Επιχείρηση Μ. Οι μαρτυρίες της εποχής μιλούσαν για μικρή στρατιωτική επέμβαση των Γερμανοϊταλών στην Αντίπαρο, μίνι μάχη και μαζικές συλλήψεις ντόπιων. Φυσικά, ως μυστικό σχέδιο, η Επιχείρηση Μ, οι πρωτεργάτες της, και η μυστική βάση υποβρυχίων στην Αντίπαρο πέρασαν στα ψιλά στης ιστορίας.

Από την βιβλιογραφία που έχω συγκεντρώσει ως τώρα και ερευνώ, η Επιχείρηση Μ οργανώθηκε από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, υπό την αιγίδα της ΜΙ9 και του τομέα Ν που ειδικευόταν στη φυγάδευση συμμαχικών στρατευμάτων προς τη Μέση Ανατολή. Πρωταγωνιστές της Επιχείρησης Μ ήταν οι Ανθ. Χάρης Γραμματικάκης και ο αξιωματικός John Atkinson. Αρκετοί Παριανοί και Αντιπαριώτες ήταν μυημένοι στην επιχείρηση ενώ αρκετοί ψαράδες βοήθησαν με ότι πλωτό μέσο διέθεταν στη μεταφορά Ελλήνων και συμμάχων στο μέτωπο της Βόρειας Αφρικής. Απ' ότι έχω διαβάσει και ακούσει ως τώρα ο άξονας μεταφοράς με υποβρύχια ήταν Ανάβυσσος-Αντίπαρος-Αίγυπτος. Στην κατατοπιστική ανάρτηση του Αντιπάριου, δημοσιεύτηκε απόσπασμα από ένα σπάνιο βιβλίο του Γιάννη Ιωαννίδη «Έλληνες και Ξένοι Κατάσκοποι στην Ελλάδα» που εκδόθηκε στα 1952.

Αντιγράφω από το ενδιαφέρον απόσπασμα:

Τον Οκτώβριο του 1941, μια κατασκότεινη νύχτα, έφτασε στην Αντίπαρο το πρώτο συμμαχικό υποβρύχιο με τα στοιχεία VML3. Σε μιαν ερημική ακτή του μικρού αυτού νησιού αποβιβάστηκαν δυο εξαιρετικά τολμηροί άντρες. Ο Βρετανός λοχαγός Τζων Άτκινσον κι ο Έλληνας ανθυποπλοίαρχος Χάρης Γραμματικάκης. Οι δυο αυτοί απεσταλμένοι του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, εκτός των ασυρμάτων, των οπλών και των εκρηκτικών υλών που έφεραν στο νησί, είχαν μαζί τους και έγγραφα—από τον τότε αρχηγό των ελληνικών στρατευμάτων Τζανακάκη - απευθυνόμενα σε διάφορα πολιτικά και στρατιωτικά πρόσωπα της Αθήνας. Ανάμεσα σ' αυτά ήταν κι' ένα για τον διοικητή Χωροφυλακής Πάρου, Γεώργιο Ζαμπέτα.

Ο Έλληνας αυτός πατριώτης ήταν ένας άπ' τους κυρίους συνεργάτες του και ο πρώτος ίσως πού βοήθησε τον Ατκινσον για να οργανώσουν και να εγκαταστήσουν τη μυστική αυτή βάση στο νησάκι της Αντιπάρου όπου, με το ίδιο υποβρύχιο πού τους έφερε τον Οκτώβριο του 1941, άρχισαν να μεταφέρονται από την Αίγυπτο, οπλοπολυβόλα, πυρομαχικά, τουφέκια, μπαταρίες για τους ασυρμάτους και λογιών-λογιών πολεμικό υλικό. Ο σκοπός της υποβρυχιακής αυτής βάσεως ήταν-σύμφωνα με τις διαταγές το Στρ. Μ. Ανατολής-η φυγάδευση διαφόρων πατριωτών πού ήθελαν να πολεμήσουν στο πλευρό των Συμμάχων.

Μέσα σ' ελάχιστο χρονικό διάστημα από το νησάκι αυτό κατόρθωσαν να διαφύγουν πολλές εκατοντάδες Έλληνες και Άγγλοι πού δεν είχαν κατορθώσει ν' ακολουθήσουν το εκστρατευτικό τους Σώμα κι' ήταν διεσπαρμένοι σε όλη την Ελλάδα. Αυτούς κυρίως ο Ατκινσον προσπαθούσε να συγκέντρωσει στην Αντίπαρο. Τους επιβίβαζε κατόπι στα συμμαχικά υποβρύχια που έφταναν πάντα κάποια κατασκότεινη νύχτα—περνώντας κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των Γερμανοϊταλών— για να τούς παραλάβουν.

Έχω δυο απορίες όσον αφορά την Επιχείρηση Μ. Η πρώτη απορία αφορά το σαμποτάζ που έγινε στο λιμάνι της Μήλου τον Νοέμβριο του 1941. Δεν έχω καταφέρει να βρω άλλη πηγή, εκτός του Ιωαννίδη και Γερολύματου, για να ταυτοποιήσω ότι συνέβη το παρακάτω σαμποτάζ. Ο Andre Gerolymatos στο βιβλίο του «Red Acropolis, Black Terror: The Greek Civil War and the Origins of Soviet-American Rivalry» αναφέρεται στο σαμποτάζ βασιζόμενος στην αναφορά του Ιωαννίδη και του Σπύρου Κότση:

According to Spyro Kotsis (Midas 614, Athens 1976, p. 127), the explosives were set for 9:00 A.M. At that time, the ships were usually 500 meters from the harbor, and according to Atkinson's calculation they would sink in deeper water.

Πρώτον, αναζητώ, ιστορικά στοιχεία για τα δύο τάνκερ που βυθίστηκαν το πρωί του Νοέμβρη 1941 στην Μήλο. Ανελκύστηκαν ή κάθονται ακόμα στο βυθό του Αιγαίου?

Η δεύτερη απορία αφορά το υποβρύχιο HMS/s Triumph το οποίο είχε αποστολή να παραλάβει τον Άτκινσον και τον Γραμματικάκη από την Αντίπαρο μετά την προδοσία της μυστικής βάσης υποβρυχίων. Το μυστήριο είναι ότι ο Άτκινσον ήξερε ήδη για την προδοσία από Ιταλό πληροφοριοδότη αλλά καθυστέρησε την αναχώρησή του από την Αντίπαρο για κάποιο λόγο, με αποτέλεσμα οι Ιταλοί να τον συλλάβουν (Andre Gerolymatos,2004). Άραγε, ο Άτκινσον γνώριζε για το υποβρύχιο που δεν είχε δώσει σημάδια ζωής στο Αιγαίο? Βρέθηκε ποτέ ο τρόπος που βυθίστηκε και η ακριβής τοποθεσία του Triumph?

Μετά την αποκάλυψη της μυστικής βάσης υποβρυχίων στην Αντίπαρο, ο Άτκινσον συνελήφθει και ομολόγησε αρκετά ονόματα Αντιστασιακών. Μαζί με την σύλληψη του Βρετανού, βρέθηκαν μυστικά έγραφα, ημερόλογια, καθώς και το βιβλίο με τους κώδικες επικοινωνίας που οδήγησε στη σύλληψη και εκτέλεση αρκετών αντιστασιακών. Αντιγράφω από το συναρπαστικό απόσπασμα του Ιωαννίδη που αξίζει να το τιμήσετε:

Το Νοέμβριο του 1941, στο λιμάνι της Μήλου είχαν έρθει, από μερικές μέρες δύο γερμανικά τάνκερ, το «Στάουμπερ» και το «Έγκλεμπερ» πολλών εκατοντάδων τόννων. Ένας Έλληνας, ο καπετάν Ανυφαντής, που είχε στη διάθεση του το βενζινόπλοιο «Σκούνα» ειδοποίησε τον Άτκινσον ότι μπορούσαν εύκολα να τα σαμποτάρουν, αν αποφάσιζε να ταξιδέψει ως εκεί. Ο Βρετανός, παρ' όλο πού ήταν ανάγκη να παραμένει συνεχώς στη θέση του, δεν έχασε καιρό. Μέρα μεσημέρι σχεδόν ξεκίνησε μ’ ένα καΐκι από την Αντίπαρο κι' έφτασε χωρίς κανένα εμπόδιο στη Μήλο, όπου τον περίμενε ο καπετάν Ανυφαντής.

—Στο λιμάνι έχω δικούς μου ανθρώπους, του είπε. Μπορούν να κάνουν στα γρήγορα τη δουλειά αν μας διατάξεις. Εκείνο όμως πού μας λείπει είναι οι εκρηκτικές ύλες. Μ’ όλο που τα καράβια είναι ως τα μπούνια γεμάτα πετρέλαιο και μπενζίνα, ωστόσο δε γίνεται τίποτε μονάχα με σπίρτα...

—Τι είδους εκρηκτική ύλη θέλετε ;

—Καμιά «βεντούζα» θα ήταν ό,τι χρειάζεται για τη δουλειά μας ...

—Έχω τρεις τέτοιες στο καΐκι μου, απάντησε o Άτκινσον. Πάμε να τις δώσουμε στους ανθρώπους σου.

Πραγματικά o καπετάν Ανυφαντής κάλεσε δυο παλικάρια του κι o Άτκινσον τους εξήγησε τον τρόπο πού λειτουργούσαν οι μαγνητικές αυτές βόμβες πού έπρεπε να τις κολλήσουν πάνω στο θώρακα των πλοίων. Η καταστροφή θα ‘ταν τότε αναπόφευκτη και θα γινόταν ανάλογα με την ώρα πού θα καθόριζαν τα ρολόγια πού είχαν στο εσωτερικό τους τα μηχανήματα αυτά τον θανάτου. Δυστυχώς ή πρώτη επιχείρηση απέτυχε. Λίγο ακόμη μάλιστα και θα συλλαμβάνονταν τα δυο παλικάρια του Ανυφαντή, τη στιγμή πού επιχειρούσαν με το καΐκι τους να πλησιάσουν τα δεξαμενόπλοια. Ένας Γερμανός τους πήρε είδηση από πάνω, κατάλαβε πώς κάτι ετοίμαζαν οι δυο αυτοί Έλληνες και τούς φώναξε να σταθούν. Οι σαμποτέρ όμως άνοιξαν τη μηχανή τους και μέσα σ' ένα κατακλυσμό από σφαίρες πού ξέφευγαν από το γερμανικό πολυβόλο, κατάφεραν να εξαφανιστούν στα γαλάζια νερά του Αιγαίου. Το ίδιο περίπου έγινε και στη δεύτερη επιχείρηση τους. Ο Άτκινσον άρχισε ν' ανυπομονεί.

— Πρέπει να τελειώνουμε, είπε στον καπετάν Ανυφαντή. Μια και ήρθα εδώ θ' αναλάβω εγώ τη δουλειά. Ας περιμένουμε μονάχα μια δυο μέρες ακόμη, ως που να ησυχάσουν κάπως τα πράγματα ...

Έτσι μια κατασκότεινη νύχτα, ο Βρετανός μαζί με τον Ανυφαντή και με τους άλλους δυο συνεργάτες του, έφτασαν στο λιμανάκι της Μήλου πού ήταν αγκυροβολημένα τα δυο εχθρικά πλοία. Ήταν περασμένα μεσάνυχτα κι' η ησυχία ήταν απόλυτη στο μώλο. Ωστόσο κάποιος Γερμανός φρουρός θ' άκουσε ίσως τη στιγμή εκείνη κανένα παφλασμό στη σκοτεινή θάλασσα πού θα τον πήρε για πήδημα ψαριού. Ήταν όμως ο Άτκινσον πού βουτούσε. Το πάφλασμα ξανακούστηκε δυο τρεις φορές, ως πού να στερεωθούν οι νάρκες πάνω στα πλευρά των πλοίων. Ύστερα τίποτε πια δεν τάραξε τη νυχτερινή γαλήνη. Θα έπρεπε να έχει κανείς πολύ λεπτό αυτί για ν' ακούσει το «τίκ-τάκ» ενός ρολογιού πού δούλευε μέσα στη θάλασσα, του ρολογιού της «βεντούζας» πού μετρούσε τις μοιραίες στιγμές των δυο δεξαμενόπλοιων, πού ήταν κολλημένα σχεδόν, το ένα δίπλα στ’ άλλο.

Είχε κανονιστεί για τα χαράματα η έκρηξη κι' αυτό για να βρίσκονται μέσα στα πλοία—πού θα ξεκινούσαν το ίδιο πρωί για τη Ρόδο—και τα πληρώματα τους. Κρυμμένοι καλά, οι τέσσερις άντρες, περίμεναν υπομονετικά το αποτέλεσμα. Όταν πια ξημέρωσε, ο Άτκινσον κοίταξε το ρολόι του και κάρφωσε τα μάτια του στην ακαθόριστη ακόμη σιλουέτα των πλοίων, πού λικνίζονταν στη θάλασσα. Οι ναύτες τους έμπαιναν ένας - ένας μέσα, ήταν άξαφνα δυο τρομακτικές εκρήξεις δόνησαν την περιοχή απ’ τα θεμέλια της. Τεράστιες φλόγες ξεπήδησαν αμέσως απ’ τα πλοία, απεγνωσμένες κραυγές ακούστηκαν από παντού κι' ύστερα τίποτε πια. Σιωπή θανάτου απλώθηκε τριγύρω. Μονάχα ή θάλασσα φλεγόταν ακόμη ως τις πρωινές ώρες κι' ως αργά το βράδυ. Η ζημιά που πάθανε οι Γερμανοί ήταν αφάνταστη. Χωρίς,

άλλο οι νησιώτες θα θυμούνται ακόμη με απόγνωση την καταστροφή αυτή που τους στοίχισε πολλές λαχτάρες, φυλακίσεις και ξυλοδαρμούς. Ευτυχώς κανένας δεν πλήρωσε με τη ζωή του γιατί ή Γκεστάπο κατάλαβε πώς τέτοιας εκτάσεως σαμποτάζ δε μπορούσε παρά να έγινε από κομάντος ή πράκτορες των Συμμάχων πού αποβιβάστηκαν στο νησί ειδικά γι' αυτή την επιχείρηση. Έτσι όλοι οι ύποπτοι πού είχαν συλληφθεί αφεθήκανε ελεύθεροι.

Πηγές

Gerolymatos, André «Red Acropolis, Black Terror: The Greek Civil War and the Origins of Soviet-American Rivalry, 1943-1949» (2004)

Ιωαννίδης, Γιάννης «Έλληνες και ξένοι κατάσκοποι στην Ελλάδα» (1952).

Μαρτυρίες ντόπιων Παριανών και Αντιπαριωτών όπως της Σοφία Πατέλη.

Link to comment
Share on other sites

Πρώτον, αναζητώ, ιστορικά στοιχεία για τα δύο τάνκερ που βυθίστηκαν το πρωί του Νοέμβρη 1941 στην Μήλο. Ανελκύστηκαν ή κάθονται ακόμα στο βυθό του Αιγαίου?

Έχω δυο απορίες όσον αφορά την Επιχείρηση Μ. Η πρώτη απορία αφορά το σαμποτάζ που έγινε στο λιμάνι της Μήλου τον Νοέμβριο του 1941. Δεν έχω καταφέρει να βρω άλλη πηγή, εκτός του Ιωαννίδη και Γερολύματου, για να ταυτοποιήσω ότι συνέβη το παρακάτω σαμποτάζ.

ένα σπάνιο βιβλίο του Γιάννη Ιωαννίδη «Έλληνες και Ξένοι Κατάσκοποι στην Ελλάδα» που εκδόθηκε στα 1952.

Βρέθηκε ποτέ ο τρόπος που βυθίστηκε και η ακριβής τοποθεσία του Triumph?

Σύμφωνα με τον κατάλογο ανελκυσθέντων ή υπό ανέλκυση πλοίων από τον ΟΑΝ (αρχείο Μελισσηνού) δεν αναφέρεται τίποτε για τα 2 τάνκερ που αναφέρεις στην περιοχή της Μήλου. Αυτό δεν αποκλείει την εκδοχή να μην είχαν εντοπισθεί από τον ΟΑΝ ή να είχαν ανελκυσθεί από τους Γερμανούς.

Βρίσκω εξαιρετικά εντυπωσιακό το γεγονός να μην υπάρχουν πηγές για ένα τόσο επιτυχημένο σαμποτάζ στη καρδιά του εχθρού και μάλιστα οργανωμένο από τους Βρετανούς. Και ακόμα πιό εντυπωσιακό βρήκα το γεγονός να μην υπήρχαν αντίποινα από πλευράς Γερμανών. Επί του θέματος, βέβαια, τον πρώτο λόγο ο byron, καθώς είναι σίγουρο ότι στα αρχεία του κάτι σχετικό θα αναφέρεται.

Γλαφυρό μεν και σπάνιο το βιβλίο του Ιωαννίδη, αλλά ας μη ξεχνάμε και την εποχή που γράφτηκε. Στα πρώτα μεταπολεμικά και μετεμφυλιακά χρόνια άνθισε η ηρωική ιστοριογραφία, η οποία είναι μεν χρήσιμη καθώς παρέχει πολλές πρωτογενείς πληροφορίες, αλλά απέχει αρκετά από το χαρακτηρισθεί ιστορία. Η αποψη αυτή δεν αφορά το συγκεκριμένο βιβλίο, απλώς εκφράζει την επιφυλακτικότητά μου για τις εκδόσεις της συγκεκριμένης εποχής.

Για την τύχη του Triumph ίσως σε κατατοπίσει περισσότερο το uboat.net:

HMS Triumph (Lt. John Symons Huddart, RN) sailed from Alexandria on 26 December 1941 to land a party near the Greek capital Athens before making a patrol in the Aegean Sea. She reported making the landing on the 30th, but failed to return to base. She was declared overdue on 14 January 1942. Probably lost on Italian mines off Milo island, south east of Greece.

http://uboat.net/allies/warships/ship/3488.html

ΥΓ. Για την βάση στην Αντίπαρο...θα επανέλθω, καθώς κάτι-κάπου έχω, αλλά να το βρω πρώτα.

Edited by ΝΗΡΕΑΣ
Link to comment
Share on other sites

Νηρέα, δεν θα διαφωνήσω σε όσα γράφεις για την αφήγηση του Ιωαννίδη και τον ανάλογο σκεπτικισμό σου. Αυτό που θολώνει περισσότερο τα νερά είναι η επιπλέον αναφορά του σαμποτάζ από τον Σπύρο Κότση σύμφωνα με την παράθεση στο βιβλίο του Γερολυμάτου (η παράθεση στο βιβλίο του Κότση είναι στο παραπάνω μήνυμα).

Παρεμπιπτόντως, το βιβλίο του Κότση «Μίδας 614: Ο Κρυφός Πόλεμος των Μυστικών Υπηρεσιών κατά την Περίοδο της Εχθρικής Κατοχής 1940-1941 εις την Ελλάδα» θα το έχω στα χέρια μου μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Συνεπώς, δεν μπορώ να επιβεβαιώσω ότι ο Κότσης δεν έχει βασιστεί στην αναφορά του Ιωαννίδη, αν και η λεπτομέρεια που παραθέτει ο Γερολυμάτος για την ώρα της ανατίναξης, δεν αναφέρεται στο απόσπασμα του Ιωαννίδη.

Επίσης υπάρχει μια νεφελώδης αναφορά στο βιβλίο «Knowing Your Friends: Intelligence Inside Alliances And Coalitions From 1914 To The Cold War» του Martin Alexander (1998). Δεν αναφέρεται συγκεκριμένα στο σαμποτάζ της Μήλου, απλά γράφει αόριστα ότι ο Άτκινσον συνδέθηκε με την δράση αντιστασιακών ομάδων και με σαμποτάζ πλοίων του Άξονα. Στη σελίδα 168, ο συγγραφέας σημειώνει:

He became one of the first links between British intelligence in Cairo and the fledgling resistance groups in Athens, which were beginning to provide useful information on the Germans and perform sabotage against enemy shipping.

Το ενδιαφέρον με το υποβρύχιο Triumph είναι ότι στάλθηκε για να φυγαδεύσει τον Άτκινσον και την ομάδα Αντιπάρου αλλά στην στην πορεία κάπου χάθηκε.

Για την τύχη του Triumph ίσως σε κατατοπίσει περισσότερο το uboat.net: ...She reported making the landing on the 30th, but failed to return to base. She was declared overdue on 14 January 1942. Probably lost on Italian mines off Milo island, south east of Greece.

Το μυστήριο του Triumph θα μείνει μάλλον άλυτο, αφού όπως και ο S.W.Roskill αναφέρει, στο βιβλίο του The War at Sea vol.3 (London, 1954) p.443, το υποβρύχιο Triumph έπεσε σε νάρκη και βυθίστηκε στις 14/1/1942 στο Σαρωνικό. Αντίθετα, το Janes Fighting Ships (New York, 1945) αναφέρει ότι το υποβρύχιο χάθηκε στις 16/1/1942 ανοιχτά της Μήλου. :confused:

Η έρευνα συνεχίζεται και κάθε νέο στοιχείο είναι πάντα ευπρόσδεκτο. :)

Link to comment
Share on other sites

Νηρέα, δεν θα διαφωνήσω σε όσα γράφεις για την αφήγηση του Ιωαννίδη και τον ανάλογο σκεπτικισμό σου. Αυτό που θολώνει περισσότερο τα νερά είναι η επιπλέον αναφορά του σαμποτάζ από τον Σπύρο Κότση σύμφωνα με την παράθεση στο βιβλίο του Γερολυμάτου (η παράθεση στο βιβλίο του Κότση είναι στο παραπάνω μήνυμα).

Η έρευνα συνεχίζεται και κάθε νέο στοιχείο είναι πάντα ευπρόσδεκτο. :)

ΥΓ. Για την βάση στην Αντίπαρο...θα επανέλθω, καθώς κάτι-κάπου έχω, αλλά να το βρω πρώτα.

Επανέρχομαι, λοιπόν, καθώς η έρευνα στην τέλεια ταξινομημένη βιβλιοθήκη μου,:rolleyes: απέδωσε καρπούς ταχύτερον του αναμενομένου...και μάλλον δικαιώνεται ο σκεπτικισμός μου.

Πριν 3-4 χρόνια, χαζεύοντας στο πατάρι της Εστίας, εντόπισα ένα τόμο που μου τράβηξε το μάτι, με τίτλο «Κατάσκοποι και σαμποτέρ στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-1944)», Αθήνα 2004. Πρόκειται για μια μονογραφία της σειράς «Παγκόσμια Ιστορία» του περιοδικού «Ιστορικά Θέματα» που υπογράφεται από τον κ. Γεώργιο Νικολούδη (ΓΝ). Ο τόμος αυτός έχει ειδική πολυσέλιδη αναφορά (π..20 σελίδων) στην Βάση Υποβρυχίων της Αντιπάρου. Παρ’ όλο που δεν παρακολουθώ την συγκεκριμένη σειρά, αγόρασα τον τόμο, καθώς δεν είχα ξαναδιαβάσει τίποτε για το συγκεκριμένο θέμα και το βρήκα ενδιαφέρον. Και να που ύστερα από χρόνια δικαιώθηκα σε αυτή την επιλογή μου. Ο ΓΝ παραθέτει μεγάλη και έγκριτη βιβλιογραφία για το θέμα. Μεταξύ αυτών αναφέρει ως πηγή και τον Ιωαννίδη: «Γιάννης Ιωαννίδης, ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΙ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, εκδ Δαρεμά, (χωρίς χρονολογία)». Αν και κατάλαβα ότι το κομμάτι που αναφέρεται στην Αντίπαρο βασίζεται κυρίως στο βιβλίο: «Αντώνιος Αλιμπράντης, Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΒΑΣΗ ΥΠΟΒΡΥΧΙΩΝ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΑΡΟΥ, Αθήνα 1992».

Ο ΓΝ αναφέρεται ακροθιγώς και στην υπόθεση της Μήλου, αλλά ταυτοχρόνως αμφισβητεί ευθέως ότι έγινε, όπως την εξιστορεί ο Ιωαννίδης. Αντιγράφω επί λέξει τα όσα αναφέρει ο ΓΝ (σελ. 84-85) για την υπόθεση της Μήλου:

Υπάρχει η πληροφορία ότι τον ίδιο μήνα ο Ατκινσον με προτροπή του Παριανού καπετάνιου Ανυφαντή οργάνωσε με επιτυχία μια ενέργεια δολιοφθοράς στο λιμάνι της Μήλου. Εκεί ναυλοχούσαν δύο γερμανικά πλοία (κατ’ άλλους δεξαμενόπλοια) γεμάτα με υλικά που είχαν προορισμό την βόρεια Αφρική. Ο Ατκινσον με τον Ανυφαντή και δύο βοηθούς του έφθασαν νύκτα στη Μήλο και μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες κόλλησαν μερικές μαγνητικές χελώνες (βεντούζες) στα ύφαλα των δύο πλοίων. Την επομένη ημέρα και ενώ ταξίδευαν προς την Κρήτη, οι βεντούζες εξερράγησαν και τα δύο πλοία βυθίσθηκαν αύτανδρα. Εάν πράγματι διενεργήθηκε αυτή η δολιοφθορά, πρέπει να πραγματοποιήθηκε μεταξύ 15ης και 18ης Νοεμβρίου, δηλαδή τις ημέρες κατά τις οποίες ο Γραμματικάκης προσπαθούσε να πάρει την άδεια

Για να καταλάβουμε καλύτερα τις ημερομηνίες παραθέτω ένα χρονολόγιο των κινήσεων των Γραμματικάκη και Ατκινσον, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο ΓΝ.

10 Νοεμβρίου 1941. Το Υ/Β VML3 αναχωρεί από την Αλεξάνδρεια με τον Γραμματικάκη, τον Άτκινσον και τον βοηθό του Επιλοχία Ρέντπαθ.

14 Νοεμβρίου 1941. Φθάνουν στην Αντίπαρο και αποβιβάζονται οι τρεις μαζί με τα εφόδια και τον εξοπλισμό τους.

15-18 Νοεμβρίου. Ο Γραμματικάκης με τον Τζαβέλλα πηγαίνουν στην Παροικιά για να πάρουν άδεια για ταξίδι στον Πειραιά με το Π/Κ ΔΕΣΠΟΙΝΑ.

19 Νοεμβρίου. Το ΔΕΣΠΟΙΝΑ αναχωρεί από την Αντίπαρο με τον Γραμματικάκη και τον Άτκινσον για τον Πειραιά, όπου φθάνουν την επομένη.

22 Νοεμβρίου. Το ΔΕΣΠΟΙΝΑ αναχωρεί από την Βάρη Αττικής για την Αντίπαρο με τους Γραμματικάκη, Άτκινσον και 30 φυγάδες με τελικό προορισμό την Αλεξάνδρεια.

24 Νοεμβρίου. Συμμαχικό Υ/Β (που δεν αναφέρεται το όνομά του) παρέλαβε τον Άτκινσον και τους 30 φυγάδες για την Αλεξάνδρεια.

30 Δεκεμβρίου. Ο Γραμματικάκης αναχωρεί με το πλοιάριο ΘΡΙΑΜΒΟΣ για την Αθήνα για να πάρει και άλλους φυγάδες

31 Δεκεμβρίου. Επιστρέφει το Υ/Β στην Αντίπαρο με 20 ημέρες καθυστέρηση και αποβιβάζει τον Άτκινσον, τον ασυρματιστή Διαμαντή Αρβανιτόπουλο ή Κώστα Κυπριάδη και 1-2 άλλους Άγγλους. Παραδόξως δεν παίρνει μαζί του κανένα από τους φυγάδες που περίμεναν στην Αντίπαρο και υπόσχεται να επιστρέψει στις 9 Ιανουαρίου. Υπόσχεση, βέβαια, που έμεινε ανεκπλήρωτη, καθώς και το ΥΒ αγνοείται έκτοτε, και την νύκτα της 5ης προς την 6η Ιανουαρίου έγινε η έφοδος των Ιταλών στο κρησφύγετο της Αντιπάρου και διαλύθηκε το μάλλον πρόχειρα και ερασιτεχνικά οργανωμένο δίκτυο διαφυγής…η αποκαλούμενη Βάση Υποβρυχίων Αντιπάρου. Και από αυτή την αναφορά του ΓΝ, βλέπουμε ότι η τελευταία εμφάνιση του συμμαχικού Υ/Β (που δεν αναφέρεται, αλλά προφανώς είναι το Triumph) είναι στις 31/12/41 στην Αντίπαρο. Και το γεγονός ότι δεν πήρε μαζί του φυγάδες σημαίνει ότι δεν γύριζε στην Αλέξάνδρεια, αλλά πήγαινε σε άλλη αποστολή. Οπότε είναι πιθανό να βυθίσθηκε σε οποιοδήποτε σημείο του Αιγαίου.

Από αυτό το χρονολόγιο, προκύπτει ότι το μόνο διάστημα που θα μπορούσε ο Άτκινσον να πάει στη Μήλο, ήταν 15-18 Νοεμβρίου…μόλις μία μέρα μετά την άφιξή του στην Αντίπαρο…με αποστολή να οργανώσει την Βάση…και μάλιστα εν αναμονή της έγκρισης άδειας απόπλου του ΔΕΣΠΟΙΝΑ για Πειραιά. Επίσης, ο ΓΝ αναφερόμενος στον Άτκινσον σημειώνει: «Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Άτκινσον όχι μόνο δεν είχε εκπαιδευθεί στις σχολές των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών που προετοίμαζαν τους πράκτορες για τέτοιου είδους αποστολές, αλλά δεν ήταν καν μάχιμος αξιωματικός, αλλά ένας απλός υπολοχαγός του οικονομικού κλάδου»

Συνεπώς…λαμβάνοντας υπ’ όψη τα παραπάνω (και εάν βεβαίως ισχύουν όπως καταγράφονται από τον ΓΝ) …προσωπικά έχω τεράστιες αμφιβολίες για την αλήθεια του «σαμποτάζ της Μήλου». Ειδικά όταν αυτό καταγράφεται ότι συνέβη με την τρίτη προσπάθεια μετά από δύο αποτυχημένες απόπειρες που προκάλεσαν την κινητοποίηση των Γερμανών…και μάλιστα μέσα στο φρούριο της Μήλου. Ειλικρινά θα εκπλαγώ εάν ο byron μας παραθέσει κάποια σχετική αναφορά από τα Γερμανικά αρχεία που να επιβεβαιώνει το σαμποτάζ της Μήλου.

Όσον αφορά την καταγραφή από τον Γερολυμάτο της αναφοράς του Κώτση, δεν μπορώ να ξέρω που βασίζεται ο Κώτσης, καθώς δεν έχω το βιβλίο. Όμως, σε βιβλιογραφική σημείωση του Χάγκεν Φλάισερ…στον 1ο τόμο του κλασσικού πλέον έργου του ΣΤΕΜΜΑ ΚΑΙ ΣΒΑΣΤΙΚΑ, και στο κεφάλαιο που αναφέρεται στον Τσιγάντε και στην ομάδα «Μίδας 614» (σελ. 299)…σημειώνεται: «Λεπτομερής, αλλά όχι πάντα ορθή πηγή σχετικά με την ιστορία είναι: Σπ. Κώτσης ΜΙΔΑΣ 614, Αθήνα 1976».

Τέλος, μεταξύ της εξιστόρησης του Νικολούδη και αυτής του Ιωαννίδη υπάρχουν και πολλές άλλες σημαντικές διαφορές, αλλά νομίζω ότι δεν έχει νόημα να τις παραθέσουμε και να τις αξιολογήσουμε, καθώς αυτή είναι δουλειά των ιστορικών και όχι των εραστών της Ιστορίας.;)

Αυτά προς το παρόν…και εν αναμονή των επομένων στοιχείων.:)

Link to comment
Share on other sites

Συμμερίζομαι τον σκεπτικισμό σου και έχω τις ίδιες επιφυλάξεις για το αν συνέβη το σαμποτάζ στη Μήλο. Όμως, αυτό που περιπλέκει την έρευνα είναι ότι υπάρχουν πολλές αναφορές για το σαμποτάζ (ειδικά στα γραπτά του Γερολυμάτου).

Επειδή βλέπω ενδιαφέρον για την επιχείρηση Μ, διάβασα αποσπασματικά την διατριβή του Γερολυμάτου. Από τις αναφορές του Γερολυμάτου, νομίζω ότι η υπόθεση μπερδεύεται περισσότερο και ειδικά με την ταυτότητα του Άτκινσον και τον ρόλο του στην ΜΙ9. Η δουλειά, λοιπόν, του Andre Gerolymatos, British Intelligence and Guerilla Warfare, Operations in the Second World War: Greece 1941-1944, A Case Study (1991) δεν προσθέτει κάτι το ουσιώδες, ίσως και να μπερδεύει τα πράγματα γενικότερα, μολαταύτα, είναι χρήσιμη για τις επιπλέον πηγές που παραθέτει. Εκεί που νόμιζα ότι θα ήταν εύκολο να βρεθούν τα δύο πλοία του σαμποτάζ, βρέθηκα να ξεσκονίζω διατριβές και να γυρεύω ψύλλους στ' άχυρα. :D

Αυτό που θολώνει τα νερά για τη γενικότερη δράση της ΜΙ9 και των Βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, είναι το μυστήριο που κρύβεται για το άτομο του Άτκινσον, το ιστορικό του, και το ρόλο του που δεν είναι τεκμηριωμένα με βεβαιότητα (δεν είναι σίγουρο ότι ήταν το πραγματικό του όνομα). Ο Γερολυμάτος γράφει:

According to Foot and Langley (London 1979, p. 92), Atkinson's first name was not John but they only provide the initials of G.D. The secondary Greek sources, covering this particular episode, all use the name of John (see: Alexandros Zaousis, Oi Dyo Ochthes 1939; mia Prospathia qia Ethniki Symphiliosi, Part Β (I), p. 73; Dimitris Gatopoulos, Istoria tis Katochis, Athens 1949, pp. 207-216; G.B. Ioannidis, Ellines kai Xenoi Kataskopoi stin Ellada, Athens 1952, pp. 22-40. The sources dealing with Atkinson and his activities at Antiparos are not in agreement concerning his role in Greece, or even the period of time he spent there. According to the accounts listed above, Atkinson arrived in Greece in October 1941 and was captured oy the Italians in January 1942. The British accounts refer to Atkinson's presence in Greece and his capture but do not provide any additional details. Foot and Langley (London 1979, p. 92) state that Atkinson's mission was to assist British soldiers to escape from Greece and almost all the members of the team were captured in January 1942.

Ο Γερολυμάτος αναφέρει ότι οι Ελληνικές πηγές για τα γεγονότα στην Αντίπαρο και στη Μήλο βασίζονται στη μαρτυρία του Αλέξανδρου Ζάννα. Ωστόσο σημειώνει ότι μερικές λεπτομέρειες καταγράφονται μόνο στις υπόλοιπες πηγές. Επίσης, αναγνωρίζει ότι η πιο αξιόπιστη πηγή των γεγονότων στην Αντίπαρο είναι το βιβλίο του Ναυάρχου Παναγιώτη Κώνστα, αρχηγού των Ελληνικών μυστικών υπηρεσιών στο Κάιρο. (Η Ελλάς 1940-1950: Αι Πολεμικαί Πολιτικαί και Διπλωματικαί Αναμνήσεις του της Δεκαετίας 1940-1950, Αθήνα 1955, σελ. 244-246).

The Greek references listed above derive their facts from the account of Alexander Zannas, (I Katochi: Anamniseis-Epistoles. Athens 1964, p. 74ff.), although they provide some aspects not covered by Zannas. The most reliable source for this episode is provided by Admiral Panagiotis E. Konstas (I Ellas 1940-1950: ai Polemikai. Politikai kai Diplomatikai Anamniseis tou. tis Dekaetias 1940-1950, Athens 1955, pp. 244-246), the head of the Greek secret service in Cairo. Konstas bases his account not only from his own recollection of the event but on the transcripts of the post-war trial of the collaborators on the island of Sitos, where Atkinson and the rest of his team stood trial for espionage by the Italian authorities and as such had the benefit of consulting the Italian documents concerning this event. Another reliable source, although it only provides a brief reference to the Atkinson affair, is the Istorikon Archeion Ethnikis Andistaseos, (ed. K. Pyromaglou, Vol. 2, Athens n.d., pp. 38-39).

Ο Γερολυμάτος αναφέρεται και στην απώλεια του Triumph, το ρόλο του στη φυγάδευση του Άτκινσον, και στην απώλεια του.

In addition, the submarine Triumph sent to facilitate the rescue was lost at Antiparos. According to Roskill (The War at Sea. Vol. 3, London 1954, p. 443), the submarine Triumph was sunk by a mine on the 14th of January 1942 in the Gulf of Athens (presumably the Saronic Gulf), whereas Janes Fighting Ships (New York 194b) lists the submarine lost on the 16th of January 1942 in the Aegean. Bickham Sweet-Escott (Baker Street Irregular, London 1965, p. 119), on the other hand, suggests that this event took place in the spring of 1942 and its purpose was to make contact with Greeks willing to work for the British. He also adds that the group was brought to Antiparos by submarine but he does not indicate that it was lost. In a later account, Sweet Escott ("SOE in the Balkans", p. 8) refers to a single British officer who was captured at Antiparos in February 1942. Woodhouse (Apple of Discord, London 1948) writes about the capture of a British officer at Antiparos but does not provide any other information.

Κλείνοντας, σύμφωνα, λοιπόν, με την διατριβή του Γερολυμάτου, η υποτιθέμενη βύθιση των δύο πλοίων στη Μήλο βασίζεται σε πέντε πηγές. Πρόκειται για τα βιβλία του Γιάννη Ιωαννίδη και του Σπύρου Κώτση (συζητήσαμε πιο πάνω), το βιβλίο του Ζαούση Αλέξανδου, Οι Δυο Όχθες 1939 (Παπαζήσης, 1987), και το βιβλίο του Ναυάρχου Παναγιώτη Κώνστα Η Ελλάς 1940-1950: Αι Πολεμικαί Πολιτικαί και Διπλωματικαί Αναμνήσεις του της Δεκαετίας 1940-1950 (Αθήνα, 1955) και στη μαρτυρία του Αλέξανδρου Ζάννα, αρχηγού του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού που κατέφυγε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Εν αναμονή άφιξης επιπλέον ιστορικού υλικού... :rolleyes:

Link to comment
Share on other sites

Στον κόλπο της Μήλου μπορώ να πω με σιγουριά δεν βυθίστηκαν τάνκερ. Βυθίστηκε το Άρτεμις Πίττα, το Σίφνος λίγο έξω από τον κόλπο και τα Μαρία Σταθάτου (έχει ανελκυστεί κατά το μεγαλύτερο μέρος του) και το Πόπη (έχει σχεδόν ολοκληρωτικά ανελκυστεί )

Link to comment
Share on other sites

Σήμερα, ξαφνικά μου ήρθε μια «φλασιά» και ξανακοίταξα το βιβλίο της Ιωάννας Τσάτσου «Φύλλα κατοχής». Το είχα διαβάσει πριν χρόνια, αλλά δεν θυμόμουνα την αναφορά της στην υπόθεση. Η Ιωάννα Τσάτσου στο ημερολόγιό της (τις ημέρες που γίνεται η δίκη στο Στρατοδικείο) αναφέρεται στην «περίφημη υπόθεση Atkinson» (σελ 72-75)…που «εξ αιτίας της βρίσκονται στην φυλακή ο Ζάννας, ο Κουντουριώτης και ο Βασιλειάδης στην φυλακή». Για δε τον Άτκινσον σημειώνει: «John-George Atkinson, άγγλος λοχαγός της οικονομικής υπηρεσίας». Η Ιωάννα Τσάτσου δεν φανερώνει κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Άτκινσον ως ήρωα της αντίστασης, αντιθέτως θα έλεγα ότι τον αντιμετωπίζει ως την αιτία που αποκαλύφθηκε όλο τη δίκτυο διαφυγής του Ζάννα και της Αντιπάρου. Και πιστεύω ότι δεν έχει άδικο, καθώς ο Άτκινσον στην συνάντησή του με τον Ζάννα κρατούσε σημειώσεις για πρόσωπα και πράγματα, τις οποίες δεν κατέστρεψε και έπεσαν στα χέρια των Ιταλών στην Αντίπαρο…και από εκεί άρχισε η αποκάλυψη του δικτύου που ολοκληρώθηκε με τις λεπτομερείς ομολογίες του. Και σε αυτό το σημείο, συμφωνούν όλες οι πηγές. Και –ως ήταν αναμενόμενο- η Ιωάννα Τσάτσου δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στην «υπόθεση της Μήλου».

Και βεβαίως δεν μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι η Ιωάννα Τσάτσου δεν μπορούσε να γνωρίζει, καθώς ο σύζυγός της (ο «Κωστάκης», όπως τον αποκαλεί) ανήκε στον πυρήνα της παλιάς ελίτ που είχε παραμείνει στην Αθήνα και σχετιζόταν στενά με όλες τις αντιστασιακές ομάδες, καθώς επίσης ανήκε και στο στενό περιβάλλον του Δαμασκηνού. Και μάλιστα αυτός ήταν που κανόνισε στο σπίτι του την συνάντηση του Τσιγάντε με τον Δαμασκηνό και στη συνέχεια με άλλες οργανώσεις. Ε, δεν νομίζω ότι κάποιος που εκινείτο εκείνη την εποχή ανάμεσα σε Δαμασκηνό-Τσιγάντε-Ζάννα κ.α. θα αγνοούσε ένα τέτοιο μεγάλο κατόρθωμα. Ακόμα και εάν το αγνοούσε εκείνη την εποχή, θα μπορούσε να το αναφέρει σε υποσημείωση στην πρώτη έκδοση του βιβλίου το 1965…όπως έκανε με άλλα γεγονότα. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν σε ορισμένα σημεία, σε υποσημειώσεις, επικαλείται το μεταγενέστερο βιβλίο…του Ναυάρχου Παναγιώτη Κώνστα!

Ένα άλλο μυστήριο είναι και ο Ανυφαντής, καθώς το όνομά του αναφέρεται μόνο στην «υπόθεση της Μήλου» και σε καμιά άλλη στιγμή της δράσης του Άτκινσον. Ακόμα και όταν ο Άτκινσον ομολογεί τα πάντα…και συλλαμβάνεται ακόμα και ο φούρναρης που τον βοήθησε στην αρχική του απόδραση…δεν είδα καμιά ομολογία για την «υπόθεση της Μήλου»…ούτε είδα το όνομα του Ανυφαντή ανάμεσα σε πολλά άλλα ονόματα που είτε συνελήφθησαν, είτε δικάστηκαν από τα στρατοδικεία

Αξίζει επίσης να πούμε ότι ο αστυνόμος Σπύρος Κώτσης (που αποτελεί βασική πηγή για την υπόθεση) ανήκε στην αρχική ομάδα που ήλθε στην Ελλάδα με τον Τσιγάντε και αποτέλεσε τον πυρήνα της οργάνωσης «Μίδας 614».

Επίσης, η Ιωάννα Τσάτσου (σελ. 65) κατονομάζει τον «δημοσιογράφο Γιάννη Ιωαννίδη», ως αρχηγό της οργάνωσης «Βύρωνες» (μαζί με τον Λουκά Λιναρά). Ενώ παρακάτω (σελ. 67) αναφέρει ότι ο «Κωστάκης» συναντήθηκε με τον Τσιγάντε και στην συζήτηση παρευρίσκονταν και οι «συνεργάτες του Τσιγάντε…Κ.17 (Ιωαννίδης) και Κ.18 (Λιναράς)».

Από τα παραπάνω βλέπουμε ότι Ιωαννίδης και Κώτσης (οι 2 πηγές που αναφέρονται στην Μήλο) είχαν στενές σχέσεις και πολύ πιθανόν οι πληροφορίες τους να προέρχονται από κοινή πηγή. Βέβαια έχουμε μια σημαντικότατη διαφοροποίηση…από την αφήγηση του Ιωαννίδη (έκρηξη και βύθιση μέσα στο λιμάνι)…φθάνουμε στην αφήγηση του Κώτση (έκρηξη και αύτανδρη βύθιση ανοικτά της Μήλου). Στην μεν πρώτη περίπτωση έχουμε πολλούς αυτόπτες μάρτυρες…στην δε δεύτερη κανέναν…παρά μόνο τα επίσημα Γερμανικά αρχεία. Έχοντας λοιπόν υπ’ όψη όλα όσα έχουμε πει, νομίζω ότι όλες οι αναφορές σχετικά με την «υπόθεση της Μήλου» -αμέσως ή εμμέσως- θα καταλήγουν στον Ιωαννίδη ή στον Κώτση.

Όσον αφορά την Γερμανική πλευρά, το μόνο σχετικό συμβάν που κατάφερα να βρω ήταν η βύθιση του ITHAKA. Στις 10 Νοεμβρίου 1941, το Γερμανικό οπλιταγωγό ITHAKA τορπιλίσθηκε και βυθίσθηκε (με πολλά θύματα) από το Βρετανικό υποβρύχιο HMS Proteus , 2 μίλια ΝΔ της Μήλου. Συμπτωματικά…πρόκειται για το ίδιο υποβρύχιο που μερικούς μήνες αργότερα θα αποβιβάσει στην Μάνη…τον Τσιγάντε και την ομάδα του..τον κατοπινό πυρήνα της «Μίδας 614».

Link to comment
Share on other sites

Αποκαλυπτικά τα όσα γράφεις, Νηρέα, για το εγχείρημα της MI9 και πως απέτυχε παταγωδώς λόγω της ανικανότητας και της απειρίας του Άτκινσον. Και όπως σωστά αναφέρεις, πέρα από την αποτυχία της αποστολής στην Αντίπαρο, η ομολογία του Άτκινσον οδήγησε στην καταστροφή τον κατασκοπευτικό πυρήνα της Αθήνας που αποτελούταν από κυβερνητικά και στρατιωτικά στελέχη της παλιάς ελίτ. Η αποκάλυψη σου για τη σχέση Κώτση και Ιωαννίδη είναι καταλυτική αφού έτσι απομονώνεται η πηγή της πληροφορίας. Θα ήθελα εδώ να διορθώσω το προηγούμενο μήνυμα μου, όπου αναφέρομαι για τις πέντε πηγές σχετικά με το σαμποτάζ στη Μήλο. Αυτό που είχα σκοπό να γράψω ήταν ότι ο Γερολυμάτος αναφέρεται σε πέντε πηγές για την υπόθεση Άτκινσον και τη βάση της Αντιπάρου, όχι για την υποτιθέμενη βύθιση των τάνκερ στην Μήλο, όπως εννοήθηκε στο μήνυμα.

Για το θέμα του καπετάν Ανυφαντή, θα συμφωνήσω με την εύστοχη παρατήρησή σου για την μη αναφορά του Άτκινσον στην απολογία του και την αποφυγή σύλληψης του. Να σημειώσω ότι το όνομα Ανυφαντής δεν είναι γνωστό μεταξύ των ψαράδων της Πάρου. Εξ όσων γνωρίζω, οι γνωστές οικογένειες ψαράδων της εποχής στην Πάρο ήταν των Τσαντάνη, Μάουκα, Ραγκούση, Κουτσουράκη, και Μαύρη. Εκτός κι αν το όνομα Ανυφαντής είναι μυθοπλασία του Ιωαννίδη όπως είχε υποθέσει ο Νηρέας.

Πράγματι, ψάχνουμε για ψύλλους στ' άχυρα μέσα στα κουλουβάχατα της ιστορίας. Κι όμως, ο μίτος της ιστορίας ξετυλίγεται αποκαλύπτοντας αρκετές συνδέσεις μεταξύ διαφόρων χαρακτήρων και γεγονότων. Μια από αυτές συνδέσεις σχετίζεται με την περίπτωση του υποβρυχίου HMS Perseus και της υπόθεσης Άτκινσον. Μέσα στα πλαίσια της έρευνας μου για την βάση της Αντιπάρου, έπεσε στα χέρια μου η μαρτυρία του Βρετανού στρατιώτη Michael Woodbine Parish, Aegean Adventures 1940-43 (Sussex,1993). Το βιβλίο δεν είναι γραμμένο ως ιστορικό τεκμήριο αλλά ως βιογραφική αφήγηση των αποστολών του συγγραφέα στο Αιγαίο. Ποιος είναι λοιπόν ο συνδετήριος κρίκος της βάσης Αντιπάρου με το HMS Perseus;

Τα δυο περιστατικά συνδέονται μέσω του καπτα Μιλτιάδη Χούμα και της περίφημης σκούνας του, Ευαγγελίστρια! Σύμφωνα με τον Parish, ο Captain Milton (κωδικός του Μιλτιάδη Χούμα) ήταν αυτός που συμμετείχε στην αποστολή για την παραλαβή της ομάδας Άτκινσον από την Αντίπαρο. Ένα χρόνο αργότερα, ο θρυλικός καπτα Χούμας αναλαμβάνει να ταξιδέψει από τη Χίο στην Κεφαλλονιά για να παραλάβει τον μοναδικό διασωθέντα του HMS Perseus, John Capes!

Ας δούμε πως αφηγείται την αποστολή παραλαβής του Άτκινσον από την Αντίπαρο, ο Michael Parish:

- Αρχές Ιανουαρίου 1942 αναχωρεί ομάδα Βρετανών και Ελλήνων από την Πάφο, υπό την αρχηγία των Michael Parish και Μανώλη Βερνίκο, με το καΐκι Άγιος Δημήτριος με προορισμό την Αντίπαρο, μέσω Τουρκίας. Αποστολή τους είναι να παραλάβουν τους Έλληνες και Βρετανούς της Αντιπάρου και να τους φυγαδεύσουν στην Αίγυπτο μετά από την απώλεια επικοινωνίας με το υποβρύχιο Triumph. Το προκαθορισμένο ραντεβού με τον Άτκινσον είναι για τις 27 Ιανουαρίου 1942 είτε στην Αντίπαρο ή στο Δεσποτικό.

- Από την Κύπρο, φτάνουν στο Bodrum και συναντούν το καΐκι Ευαγγελίστρια του καπτα Μίλτου Χούμα όπου και μετεπιβιβάζονται για να συνεχίσουν το ταξίδι προς την Αντίπαρο. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, κάνουν στάσεις σε διάφορες βραχονησίδες των Κυκλάδων και στοκάρουν τις αντίστοιχες κρύπτες με πολεμοφόδια και τρόφιμα. Σύμφωνα με τον Parish, από τα μέσα Ιανουαρίου μέχρι και τις 23 του ίδιου μήνα παραμένουν μεταξύ Κιμώλου και Πολυαίγου αναμένοντας την ημερομηνία αναχώρησης για την Αντίπαρο.

Βράδυ της 23ης Ιανουαρίου, το Ευαγγελίστρια καταπλέει στον Άη Γιώργη όπου και αγκυροβολούν μέχρι το ξημέρωμα. Την επόμενη μέρα, ο Βερνίκος αποβιβάζεται στην Αντίπαρο και ψάχνει για την ομάδα του Άτκινσον. Ωστόσο, ο Άτκινσον είναι άφαντος και ο Βερνίκος δεν αργεί να συνειδητοποιήσει ότι η περιοχή είναι ελεγχόμενη από Ιταλούς. Ο Βερνίκος περικυκλώνεται από τους Ιταλούς και συλλαμβάνεται αλλά από καθαρή τύχη η υπόλοιπη ομάδα του Ευαγγελίστρια με τον Parish και Μιλτιάδη Χούμα διαφεύγει στον όρμο Λιβάδι του Δεσποτικού.

Τα στοιχεία που έχουμε συλλέξει είναι αποκαλυπτικά για το τι συνέβη γύρω από την υπόθεση Atkinson. Μένει πια να επιβεβαιώσουμε ως αβάσιμη ή έγκυρη την αναφορά του «καπετάν Ανυφαντή». :)

Link to comment
Share on other sites

…προσωπικά έχω τεράστιες αμφιβολίες για την αλήθεια του «σαμποτάζ της Μήλου». Ειδικά όταν αυτό καταγράφεται ότι συνέβη με την τρίτη προσπάθεια μετά από δύο αποτυχημένες απόπειρες που προκάλεσαν την κινητοποίηση των Γερμανών…και μάλιστα μέσα στο φρούριο της Μήλου.

Στο βιβλίο του Peter Schenk που ανέφερα εδώ, δίνεται αρκετή έμφαση στην Μήλο, τη στρατηγική της θέση και τη σημασία που είχε για τους Γερμανούς τόσο αρχικά για την κατάληψη της Κρήτης, όσο και κατόπιν για τον ανεφοδιασμό της. Ο Peter Schenk παρόλο που καταγράφει αρκετές λεπτομέρειες από την Μήλο από Γερμανικές πηγές (και με αρκετές φωτογραφίες)…δεν αναφέρεται σε κανένα σαμποτάζ.

Και τώρα μια άσκηση κοινής λογικής….αφού δείτε πρώτα εδώ. Σας φαίνεται λογικό να υπήρξε ποτέ σαμποτάζ (όπως αυτό περιγράφεται παραπάνω) σε αυτό το φρούριο? Και έστω ότι υπήρξε…δεν θα έπρεπε να γίνει γνωστό στα πέρατα της οικουμένης, ως ίσως το πρώτο μεγάλο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ελλάδα?

Λαμβάνοντας υπ’ όψη όλα τα παραπάνω που είπαμε, μπορώ να πω ότι…είμαι πλέον πεπεισμένος ότι το «σαμποτάζ της Μήλου» είναι ανύπαρκτο. Και πλέον το μόνο που μπορεί να με μεταπείσει είναι μια απόδειξη ότι τα «Στάουμπερ» και «Έγκλεμπερ» (ή έστω 2 γερμανικά πλοία) βυθίσθηκαν από έκρηξη, τον Νοέμβριο του 1941, την ίδια μέρα και ώρα, αύτανδρα ανοικτά της Μήλου.

Όποιος, λοιπόν, έχει αυτή την απόδειξη…ας την προσκομίσει...μπας και με μεταπείσει.;)

Link to comment
Share on other sites

Το σαμποτάζ της Μήλου μου φαίνεται λίγο παραμυθάκι.

Στα πολεμικά ημερολόγια των Γερμανών αναφέρονται πάντα παρόμοια συμβάντα, για τη Μήλο δεν διάβασα κάτι τέτοιο.

Ούτε στο καλό βιβλίο του κ. Μιχάλη Χαλκουτσάκη " Η ΜΗΛΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ"

δεν υπάρχει κάτι για σαμποτάζ.

Εδώ οι Γερμανοί εκτέλεσαν καμιά δεκαριά στη Μήλο που είχαν πάρει κάποια βαρέλια με βενζίνη ξεβρασμένα από τη θάλασσα από γερμανικό ναυαγισμένο πλοίο. Δεν θα έπερναν μέτρα για ένα σαμποτάζ?

Τι να πω, μετά από τόσα που γράφονται.

Edited by proud_ionian
copy post
Link to comment
Share on other sites

Βύρωνα, για να ολοκληρώσουμε αυτή την υπόθεση της Μήλου, μήπως υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με αυτά τα πλοία που αναφέρονται? Υπήρχαν Γερμανικά πλοία στον πόλεμο με τα ονόματα...«Στάουμπερ» και «Έγκλεμπερ»? Εάν υπήρχαν, τι τύπου ήταν, ποιά ήταν η καριέρα τους και η τύχη τους?

Link to comment
Share on other sites

@ ΝΗΡΕΑ,

Αυτά τα ονόματα πλοίων δεν τάχω συναντήσει. Θα ρωτήσω κάνα δυο φίλους στη Γερμανία που έχουν πλήρη κατάστιχα να δούμε αν υπήρξαν.

Βύρων

Link to comment
Share on other sites

Διαβασα με ιδιαιτερο ενδιαφερον την παραπανω ανταλλαγη μηνυματων. Ιστορικες πηγες δεν διαθετω αλλα με οδηγο την κοινη λογικη, εφ' ενος με συμφωνω απολυτα με τον Βυρωνα στο οτι για ενα τετοιου μεγεθους sabotage και με σημαντικη απωλεια ανθρωπινης ζωης, σιγουρα οι Κατοχικες δυναμεις θα ειχαν προβει σε σοβαρα αντιποινα, αφ' ετερου δε γιατι 2 γερμανικα εφοδιαστικα να μεινουν εμφορτα επι μερες στη Μηλο αν ο προορισμος τους ηταν η Κρητη?

Γενικα η ιστορια αυτη απ' οποια πλευρα κι αν την πιασεις εχει κενά και κατι δεν μου κολλαει. Θα ηταν ενδιαφερον επιπλεον να ξεραμε τι απεγινε ο συγκεκριμενος αξιωματικος.

Link to comment
Share on other sites

Θα ηταν ενδιαφερον επιπλεον να ξεραμε τι απεγινε ο συγκεκριμενος αξιωματικος.
Καταλαβαίνω που πάει ο νους σου, γιατί προς στιγμήν το σκέφθηκα και εγώ. Ο Άτκινσον λοιπόν συνελήφθη τον Ιανουάριο του 1942 από τους Ιταλούς στην Αντίπαρο, σοβαρά τραυματίας στα πόδια, ομολόγησε τα πάντα, δικάσθηκε και καταδικάσθηκε σε θάνατο από Ιταλικό στρατοδικείο στην Αθήνα...και εκτελέσθηκε στις 23/2/43 μαζί με άλλους 4 του δικτύου της Αντιπάρου. Edited by Nick the Greek
Link to comment
Share on other sites

Παραθέτω την απάντηση του κ. Theodor Dorgeist, διακεκριμένου Γερμανού ερευνητή σε ναυτικά θέματα του Β. Παγκ. πολέμου.

.... σίγουρα δεν γνωρίζουμε σήμερα όλα τα πλοία που βυθίστηκαν στο Αιγαίο από σαμποτάζ, αλλά δύο συγχρόνως και με άγνωστα ονόματα πάει πολύ και το βρίσκω απίθανο....

Δεν υπάρχει τίποτε που να μην υπάρχει, αλλά στην περίπτωση αυτή είμαι σίγουρος ότι δεν υπήρξε.

byron

Link to comment
Share on other sites

Επιβεβαιώνονται οι υποψίες του Χάγκεν Φλάισερ για την καταγραφή του Σπύρου Κώτση και το πρόβλημα τεκμηρίωσης όπως έγραψε κι ο Νηρέας. Διάβασα αποσπασματικά το βιβλίο του μέλους της ομάδας ΜΙΔΑΣ 614. Ο Κώτσης, γράφει χωρίς να παραθέτει τις πηγές του, ότι στον Αδάμαντα ήταν αγκυροβολήμενα δύο τάνκερ και το ατμόπλοιο ΣΙΝΦΡΑ, το οποίο απέπλευσε πριν το υποτιθέμενο σαμποτάζ.

Ο συγγραφέας δεν αναφέρεται στα ονόματα των τάνκερ όπως ο Ιωαννίδης. Όμως, σχεδόν αντιγράφει την αφήγηση του Ιωαννίδη με μικρές διαφοροποιήσεις. Συνεπώς, τα στοιχεία που έχουμε συλλέξει από τη μέχρι τώρα έρευνα, δείχνουν ότι το σαμποτάζ Άτκινσον-Ανυφαντή πιθανώς δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ μέσα στον καλά φυλαγμένο όρμο της Μήλου. Εδώ θα βρείτε το κεφάλαιο από το βιβλίο του Σπύρου Κώτση, ΜΙΔΑΣ 614 για την υπόθεση Άτκινσον.

Επιπλέον, παραθέτω την αφήγηση του συγγραφέα για το υποτιθέμενο σαμποτάζ:

Περί τα μέσα του μηνός Νοεμβρίου, ο συνεργάτης του (Άτκινσον), καπετάνιος Γεώργιος Ανυφαντής, που εξετέλει δρομολόγια εις τας νήσους των Κυκλάδων, διαπιστώσας εξαιρετικήν κίνησιν εχθρικών πλοίων εις τον λιμένα της Μήλου, τον όποιον έχρησιμοποίει ο Άξων, ως ένδιάμεσον σταθμόν, από Πειραιώς, προς Β. Αφρικήν και Δωδεκάνησα, ειδοποίησε τον Άτκινσον, ο όποιος με τρεις συνεργάτας του μετέβη εις Μήλον, όπου ο Ανυφαντής τον απέκρυψεν εις φιλικήν οίκίαν. Ό Άτκινσον, αφού έπραγματοποίησεν αναγνώρισιν, κατέληξεν εις την άπόφασιν να πραγματοποίηση σαμποτάζ εις τρία μεγάλα σκάφη πού προσεφέροντο ευκολώτερον των άλλων.

Τα σκάφη αυτά ήσαν, το Ίταλικόν Ατμόπλοιον ΣΙΝΦΡΑ 5.000 τόννων και δύο Γερμανικά τάνκερ μεγάλου έκτοπίσματος. Δυστυχώς, το Ίταλικόν ΣΙΝΦΡΑ με την έλευσιν του σκότους, απέπλευσε με προορισμόν τα Β. παράλια τής Άφρικής. Έτσι ο Άτκινσον περιορίσθηκε εις την εκτέλεσιν του σαμποτάζ, μόνον εις τα δύο Γερμανικά τάνκερ, τα οποία θα απέπλεον την πρωίαν της επομένης έμφορτα εμψύχου και άψυχου υλικού δια τα Δωδεκάνησα. Αφού προετοίμασε τα εκρηκτικά μηχανήματα περί την 1ην πρωϊνήν ώραν, βοηθούμενος από δύο συνεργατών του και του Ανυφαντή, μετέβησαν εγγύς των ήγκυροβολημένων τάνκερ, όπου αθέατοι κατώρθωσαν να φθάσουν κολυμβώντες, να πραγματοποιήσουν μεγάλην κατάδυσιν και να επικολλήσουν τα εκρηκτικά μηχανήματα, επ’ αυτών.

Ο Άτκινσον είχε ρυθμίσει να εκραγούν τα μηχανήματα την 9ην πρωινήν ώραν, ότε, σύμφωνα με τας πληροφορίας πού είχε θα εύρίσκοντο ταύτα εν πλω εις μικράν απόστασιν από τής νήσου, ίνα είναι δυσχερής η τυχόν μετάβασις ναυαγοσωστικών και ρυμουλκών των άρχων κατοχής. Την έπομένην, από της 7ης ώρας εκ του βενζινοπλοίου του, ο Ανυφαντής που προσεποιείτο ότι το ετοιμάζει προς αναχώρησιν, παρηκολούθει τάς κινήσεις των. Η ώρα έφθασε 8 π.μ. και τα τάνκερ δεν ήσαν ακόμα έτοιμα προς απόπλουν. Έβλεπεν όμως ο Ανυφαντής τάς προετοιμασίας των, την είσοδον εις ταύτα του προσωπικού και τους καπνούς των καμινάδων, που επρόδιδαν την θέρμανσιν των μηχανών των.

Επιτέλους την 8.30 ώραν όλα ήσαν έτοιμα. Τα δύο τάνκερ ανέσυρον τάς άγκυρας των και με μικράν ταχύτητα εξήρχοντο του λιμένος. Όταν απεμακρύνθησαν 500 περίπου μέτρα εκ της ακτής, το θαύμα είχε συντελεσθή. Η μία κατόπιν της άλλης αι εκρήξεις εδόνησαν ολόκληρον την περιοχήν. Τα δύο τάνκερ, τα οποία υπέστησαν σοβαρά ρήγματα, ήρχισαν να κλίνουν και σιγά-σιγά, εκ του βάρους των εισρευσάντων υδάτων, να κατέρχωνται προς τον βυθόν, δια να βυθισθούν τελικά, παρά τας επεμβάσεις και ενεργείας των άρχων κατοχής, να τα συγκρατήσουν εις την επιφάνειαν. Εκείνο το οποίον κατώρθωσαν, ήτο να περισυλλέξουν ωρισμένους Γερμανούς, που κατώρθωσαν να ριφθούν εις την θάλασσαν.

Η ζημία των Γερμανών ήτο τεραστία. Οι κάτοικοι τού νησιού θα ενθυμούνται πάντα το σαμποτάζ αυτό, αλλά και τούς βασανισμούς και φυλακίσεις που υπέστησαν υπό των κατακτητών. Ευτυχώς άνευ θυμάτων, διότι οι Γερμανοί επίστευσαν, ότι τοιαύτης εκτάσεως σαμποτάζ, δεν ήτο δυνατόν να πραγματοποιηθή υπό των κατοίκων του νησιού, αλλά παρ’ ειδικευμένων σαμποτέρ του Συμ. Στρατηγείου Μ.Α., άποβιβασθέντων δι' υποβρυχίου.

Πηγή

Κώτσης, Σπύρος. ΜΙΔΑΣ 614: Ο Κρυφός Πόλεμος των Μυστικών Υπηρεσιών κατά την Περίοδο της Εχθρικής Κατοχής 1940-1941 εις την Ελλάδα. (Αθήνα,1976).

Link to comment
Share on other sites

Κι΄ εγώ με την σειρά μου πληροφορώ ότι ποτέ δεν άκουσα κάτι σε σχέση με αυτά τα ονόματα. Το καλά πληροφορημένο Miramar Ship Index έχει μια αναφορά για κάποιο P/C Stauper, πρώην Rogaland

http://www.miramarshipindex.org.nz/ship/show/152321

Το οποίο όμως δεν βυθίστηκε ποτέ.

Το δεύτερο πλοίο δεν εμφανίζεται πουθενά, όπως και να το γράψει κανείς.

Link to comment
Share on other sites

Περί τα μέσα του μηνός Νοεμβρίου (1941)...

...το Ίταλικόν ΣΙΝΦΡΑ με την έλευσιν του σκότους, απέπλευσε με προορισμόν τα Β. παράλια τής Άφρικής

Μιάς και αμφιβάλλουμε για τα πάντα....δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση και το ΣΙΝΦΡΑ.:rolleyes:

Το Sinfra λοιπόν δεν ήταν Ιταλικό, αλλά Γαλλικό που κατελήφθη από τους Γερμανούς....τον Δεκέμβριο του 1942. Βυθίσθηκε στις 19/10/43 στη Σούδα από συμμαχικά αεροπλάνα...μεταφέροντας αιχμαλώτους πολέμου, στην πλειοψηφία Ιταλούς.

Sinfra MV (+1943)

1929: Juli, completed by Akers Mek. Verksted, Oslo (Yard No. 434).

1933: 13. August, went aground 30 miles south of Cape Guardafui, Africa, while on a voyage from Macassar to Aarhus with a cargo of copra. Heavely damaged and condemned.

1934: Sold top Rederi A/B Jamaica (Sven Salen, manager), Sweden. Refitted and renamed “Sandhamn”.

1939: Sold to Cie Generale de Nav, a Vapeur, Cyp. Fabre (Fabre Line) France and renamed “Sinfra”.

1942: December, taken over by Germany.

1943: 19. October, sunk during an air attack at Suda Bay. USAAF B-25s and RAF Beaufighters attack German convoys north of Crete, sinking transport Sinfra which, unbeknownst to the attackers, is transporting POWs.

Vessel carrying 2,664 prisoners on board, mostly Italian were lost in the attack.

http://www.wrecksite.eu/wreck.aspx?58162

Τα ίδια πάνω-κάτω αναφέρουν και όλες οι πηγές που αναφέρονται στο SINFRA...

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...

Kατά τη διάρκεια του Milos dive project

http://milosdiveproject.wordpress.com/

κάναμε πολύ συστηματική έρευνα. Μιλήσαμε με ντόπιους γέροντες, ψαράδες, μελετήσαμε ιστορικά αρχεία, ναυτικούς χάρτες κλπ κλπ... Μπορώ να πω με σιγουρια ότι ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να συνέβη το περιστατικό στον κόλπο του Αδάμαντα. Έκρηξη δεν άκουσε κανείς, πλοία να βυθίζονται δεν είδε κανείς, ούτε υπάρχει περίπτωση ανελκύσεως πλοίων εκτός των ανωτέρω αναφερομένων...

Link to comment
Share on other sites

Μαλλον λοιπον συμφωνουμε ολοι πως αυτο το κομματι της ιστοριας ειναι μουσαντένιο:D, που λεει κι ο Πανουτσος. Το φιλολογικο θεμα που προκυπτει λοιπον ειναι ποιος και γιατι να εχει δημιουργησει ενα τετοιο φανταστικο περιστατικο?

Link to comment
Share on other sites

Όχι μόνο το σαμποτάζ είναι αποτέλεσμα μυθοπλασίας, όπως συμπέρανε εξ' αρχής ο Νηρέας, έχω την υποψία ότι ο καπετάν Γιώργος Ανυφαντής ήταν φανταστικό πρόσωπο. Το φιλολογικό θέμα της υπόθεσης είναι ένα μυστήριο αλλά αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι οι αφηγηματικές αναφορές Ιωαννίδη/Κώτση κατέληξαν ατεκμηρίωτες στο βιβλίο του Γερολυμάτου. :rolleyes:

Τις προηγούμενες μέρες διάβασα την αναφορά [pdf] του Παναγιώτη Κώνστα, αρχηγού των Ελληνικών μυστικών υπηρεσιών στο Κάιρο, Η Ελλάς 1940-1950: Αι Πολεμικαί Πολιτικαί και Διπλωματικαί Αναμνήσεις του της Δεκαετίας 1940-1950 (Αθήνα 1955). Ο Κώνστας αναφέρεται στα δίκτυα διαφυγής και φυσικά στη βάση της Αντιπάρου. Πουθενά δεν αναφέρει για το υποτιθέμενο σαμποτάζ ενώ ο καπετάν Ανυφαντής είναι άφαντος από την ομάδα Άτκινσον. Εν αντιθέσει με τον «φαντομά καπετάν Ανυφαντή», ο Κώνστας κατονομάζει τους καπεταναίους καϊκτσήδες που συμμετείχαν ενεργά στο δίκτυο διαφυγής προς Κρήτη μέσω Πελοποννήσου:

Οι αδελφοί Εμμανουήλ και Ιωάννης Τσαντάνης (εκ Πάρου) ιδιοκτήται του ιστιοφόρου «Θρίαμβος», ο Φραντζέσκος I. Τσαντάνης ιδιοκτήτης του ιστιοφόρου «Ευαγγελία», ο Ιωσήφ Αναγνωστάκης ιδιοκτήτης του ιστιοφόρου «Παναγία», οι Ιωσήφ και Γεώργιος Ανδρουλακάκης, ο Σταύρος Ανδρουλακάκης, οι αδελφοί Τσουρινάκη και ο Εμμανουήλ Φαφουτάκης, έκαστος εξ αυτών ιδιοκτήτης πετρελαιοκινήτου 250 περίπου τόννων.
Edited by polmyt
Link to comment
Share on other sites

Νομίζω ότι –πέραν πάσης αμφιβολίας- η «υπόθεση της Μήλου» είναι «μουσαντένια»…που λέει και ο Ελληνιστής της παρέας.:D

Το ποιος και γιατί την εφηύρε, είναι πράγματι ένα ενδιαφέρον ερώτημα που με απασχόλησε κι εμένα. Για την συγκεκριμένη υπόθεση δεν μπορώ να πω ποιος και γιατί…καθώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την αρχική πηγή του Ιωαννίδη.

Για το γιατί, θα τοποθετηθώ γενικά (και ανεξάρτητα από την συγκεκριμένη ιστορία), καθώς πιστεύω ότι δεν πρόκειται για την μοναδική ανύπαρκτη ιστορία εκείνης της περιόδου. Κατ΄ αρχήν υπάρχουν οι «αθώες» διηγήσεις για κατορθώματα και ηρωισμούς για λόγους αυτοπροβολής, αλλά αυτές συνήθως «φιλτράρονται» αμέσως και δεν περνάνε στην επίσημη ιστοριογραφία. Συνεπώς θα πρέπει να υπάρχει κάποια σοβαρότερη αιτία. Και κατέληξα ότι μία σοβαρή αιτία ήταν τα «μπικικίνια» που λέει και ο Κραουνάκης.:D Ήτοι, οι Αγγλικές χρυσές λίρες που είτε έρχονταν με τα υποβρύχια, είτε έπεφταν στα βουνά με αλεξίπτωτα. Γνωστές οι ανά την Ελλάδα ιστορίες των τσοπαναραίων που έγιναν πλούσιοι, γιατί προσγειώθηκε δίπλα τους κατά λάθος το κιβώτιο με τις λίρες.

Κακά τα ψέματα…χωρίς αυτές τις λίρες πολλές οργανώσεις δεν θα υπήρχαν…όπως επίσης δεν θα υπήρχαν και πολλοί «ηρωικοί ψαράδες» που «με κίνδυνο της ζωής τους» φυγάδευαν τις αποστολές. Δεν αμφισβητώ τον κίνδυνο που διέτρεχαν, αλλά επισημαίνω την κινητήρια δύναμη των λιρών. Και φυσικά για να έρχονται οι λίρες θα έπρεπε να υπάρχει έργο της οργάνωσης. Και εάν δεν υπήρχε έργο, θα έπρεπε να εφευρίσκεται αυτό. Και φυσικά, όποιος το εφηύρε αρχικά, θα έπρεπε να το υπερασπίζεται και μεταπολεμικά. Μέχρι να βρεθούν στοιχεία που να το αμφισβητήσουν.

Είναι πολύ χαρακτηριστική μία σχετική αναφορά του Χάγκεν Φλάισερ (Στέμμα 1, σελ 299): «Οι Έλληνες κομμάντος μεταφέρουν περίπου δύο τόνους εξοπλισμό και είναι εφοδιασμένοι με 12.000 χρυσές λίρες. Μάλιστα, επειδή οι βρετανοί εντολοδότες τους υπόσχονται απεριόριστα ποσά, η ομάδα επιλέγει το κωδικό όνομα “Μίδας 614”.»

Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω το πόσες πολλές πτυχές εκείνης της περιόδου ξετυλίξαμε σε αυτή την συζήτηση…και αυτό είναι το κέρδος μας. Βεβαίως, δεν γράφουμε Ιστορία, αλλά μαθαίνουμε Ιστορία. Και κυρίως μαθαίνουμε πως να διαβάζουμε Ιστορία.;)

ΥΓ. Και εάν νομίζετε ότι τελειώσαμε…είστε γελασμένοι.:rolleyes:

Γράφει ο Ναύαρχος Κώνστας στο απόσπασμα (σελ 241) που έβαλε στο προηγούμενο μήνυμα ο sasha:

Έν δίκτυον διαφυγής είχε τεθή εις λειτουργίαν από του Μαΐου 1941 (και έδρασε καθ’ όλην την διάρκειαν του πολέμου) υπό της οργανώσεως των Ελλήνων Οπλαρχηγών (Σκορδίλης). Προορισμός του δικτύου αυτού ήτο ή διαφυγή προς Κρήτην μέσω Πελοποννήσου, των Άγγλων Ταϋγέτου και των ανδρών της Μεραρχίας Κρήτης, οι οποίοι, κατόπιν διαταγών των Γερμανών, απηγορεύετο να μεταβαίνουν εις τας εστίας των. Διέθετε ένα στολίσκον εκ τεσσάρακοντα περίπου πετρελαιοκίνητων και εφυγάδευσε κατά πληροφορίας της αγγλικής Υπηρεσίας, 800 Άγγλους και το μεγαλύτερον ποσοστόν της Κρητικής Μεραρχίας.

Όμως...ο Γεώργιος Νικολούδης στην μονογραφία του (σελ 29) που ανέφερα αναλυτικά παραπάνω σημειώνει:

Μετά την απελευθέρωση και αφού είχε εξαλειφθεί κάθε κίνδυνος από τους κατακτητές, εμφανίσθηκαν διάφοροι κατά φαντασία αντιστασιακοί, οι οποίοι αυτοπαρουσιάσθηκαν ως αρχηγοί διαφόρων αγνώστων οργανώσεων. Μια τέτοια οργάνωση ήταν και ο «Σκορδίλης», η οποία υποτίθεται ότι διέθετε 40 πλοιάρια και ότι φυγάδευσε 800 Βρετανούς (Αλιμπράντης, 259).

Για την οργάνωση «Σκορδίλης» δεν γνωρίζω τίποτε και συνεπώς δεν μπορώ και να πω ποιος από τους δύο έχει δίκιο. Βρίσκω όμως εξαιρετικά εντυπωσιακό να αμφισβητείται η μαρτυρία του τότε αρχηγού των Ελληνικών μυστικών υπηρεσιών στο Κάιρο. Ιδιαίτερα όταν ο Ναύαρχος Κώνστας αναφέρεται εκτενώς και με λεπτομέρειες στον «Σκορδίλη» και κυρίως όταν σημειώνει (σελ 243) ότι «μετά της οποίας ευρισκόμην εις μεγαλυτέραν επαφήν» Και μάλιστα να αμφισβητείται πλήρως αυτή η μαρτυρία και όχι σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο της.:confused:

Link to comment
Share on other sites

see: Alexandros Zaousis, Oi Dyo Ochthes 1939; mia Prospathia qia Ethniki Symphiliosi, Part Β (I), p. 73;
Το βιβλίο του Αλ. Ζαούση δεν το είχα, αλλά μιας και έχει επανεκδοθεί και κυκλοφορεί...το απέκτησα. Στο τόμο Β (Ι) σελ 73-75, λοιπόν, αναφέρεται στην υπόθεση Άτκινσον...και μάλιστα αποδίδει στην σύντομη δράση του υπερβολικές διαστάσεις. Σημειώνει λοιπόν ο Α.Ζ. ότι σκοπός της αποστολής του ήταν να οργανώσει το δίκτυο διαφυγής της Αντιπάρου, να συλλέγει πληροφορίες και να ενεργεί σαμποτάζ. Χαρακτηρίζει δε ως συνεργάτη του...τον καπετάν Γιώργο Ανυφαντή! Παρακάτω ο Α.Ζ. συνεχίζει αναφέροντας: "Οι πρώτες επιτυχίες του τον μέθυσαν σε τέτοιο σημείο, ώστε επεξέτεινε τη δράση του και στη Μήλο". Τώρα ποιές ήταν αυτές οι πρώτες επιτυχίες, δεν το γνωρίζω. Και συνεχίζει με την γνωστή πλέον περιγραφή του "σαμποτάζ" με τις χελώνες που εξερράγησαν και βύθισαν τα "δύο μεγάλα γερμανικά τάνκερς" όταν αυτά βγήκαν από το λιμάνι. Και μετά αναφέρει τα των συλλήψεων, της δίκης κλπ.

Φυσικά κοίταξα και την βιβλιογραφία αυτής της αναφοράς. Έχει 3 παραπομπές που αφορούν όλη την υπόθεση Άτκινσον. Παραπέμπει στο βιβλίο του Χρήστου Ζαλοκώστα "Το χρονικό το σκλαβιάς", το οποίο το έχω, αλλά δεν έχει καμιά ιδιαίτερη αναφορά στην υπόθεση, πλην της πρώτης απόδρασης του Άτκινσον. Επίσης, παραπέμπει στα "Φύλλα Κατοχής" της Ιωάννας Τσάτσου, που όμως, όπως είδαμε παραπάνω,δεν αναφέρει τίποτε για τη Μήλο. Και τέλος παραπέμπει...στον Σπύρο Κώτση (σελ 125-130)...όπως ήταν αναμενόμενο!

Τέλος να επισημάνω ότι ο Χάγκεν Φλάισερ σημειώνει αναφερόμενος στον Αλ. Ζαούση:"Ο Ζαούσης, αν και "ερασιτέχνης" (ιατρός) ανήκει στους καλύτερους (και πιό νηφάλιους) μελετητές της περιοδου αυτής". Ενώ χαρακτηρίζει "πολύτιμη" την διατριβή του Α. Γερολυμάτου. Βλέπουμε, λοιπόν, πόσο εύκολα γεγονότα ανακριβή ή ακόμη και ανύπαρκτα μπορούν να περάσουν ακόμα και σε έγκριτες εργασίες. Και αυτό πιστεύω συμβαίνει κυρίως σε εργασίες που λόγω του μεγάλου εύρους του θέματος που διαπραγματεύονται, δεν υπάρχει η ευχέρεια της εξακρίβωσης όλων των επιμέρους γεγονότων.

Link to comment
Share on other sites

Ξετυλίγοντας το κουβάρι, όπως γράφεις Νηρέα, φαίνεται ότι τα μέλη των μυστικών οργανώσεων της εποχής ήταν συνδεδεμένα μεταξύ τους με τον έναν ή τον άλλο τρόπο και αυτές οι συνδέσεις δυσκολεύουν την έρευνα. Δεν είμαι αρμόδιος να κρίνω τα γραφόμενα του Αντιναυάρχου Π.Κώνστα, ωστόσο δείτε μια ενδιαφέρουσα σύμπτωση. Ο Π.Κ. αναφέρεται στο «περισπούδαστον βιβλίον» [sic] του Ιωαννίδη σε μια μνεία του για τη δράση και τις πράξεις των ασυρματιστών! Στη σελ.232 του ο Π.Κ. αναφέρει [pdf]:

Μια εικών όμως της δράσεως και των γενναίων πράξεων των ασυρματιστών δίδεται εις το περισπούδαστον βιβλίον του δημοσιογράφου ενθέρμου πατριώτου και αγωνιστού, Γιάννη Β. Ιωαννίδη, υπό τον τίτλον «Έλληνες και Ξένοι κατάσκοποι».

Το σκάλισμα της ιστορίας είναι σαν το μίτο της Αριάδνης. Αυτός ο μίτος οδηγεί σε συμπτώσεις, συνδέσεις, και εκπλήξεις. Από αλλού ξεκινήσαμε και αλλού καταλήξαμε.

Βέβαια, αυτό με τα «μπικικίνια» :P δεν είχε περάσει από το μυαλό μου ως υποψία για το λόγο της αναφοράς στο υποτιθέμενο σαμποτάζ στη Μήλο. Σ' αυτήν την περίπτωση, το χρηματικό κίνητρο είναι σαν ευρυγώνιος φακός που δίνει ένα διαφορετικό βάθος πεδίου στα γεγονότα της ιστορίας.

Για να μείνω στο κλίμα που μας έβαλε ο Νηρέας όσον αφορά τις χρυσές λίρες, βρήκα παρόμοια αναφορά [pdf] του Κώτση (σ.163). Ο συγγραφέας παρουσιάζει τον «ισολογισμό» και τα περιουσιακή στοιχεία του ΜΙΔΑΣ 614 με όσα στοιχεία διαθέτει και για το πως ξοδεύτηκαν τα χρήματα.

Περιουσιακά στοιχεία του ΜΙΔΑΣ 614, ήσαν δε τα εξής:

α) Τρία πετρελαιοκίνητα καΐκια, β) Έν αυτοκίνητον τύπου Κράϊσλερ, γ) δύο γραφομηχαναί και γ) 1.800 περίπου χρυσαί λίραι Αγγλίας, αι οποιαι έφυλάσσοντο ύπο του ιδιοκτήτου της μπλέ πολυκατοικίας των Εξαρχείων Κων)νου Αντωνοπούλου. Επειδή αναμφισβητήτως γεννάται το ερώτημα τι απέγινε το ποσόν των 12.000 χρυσών λιρών που μάς ειχον εφοδιάσει οι Άγγλοι, θα προσπαθήσω κατά το δυνατόν να κατατοπίσω τον αναγνώστην.

Τρεις χιλιάδες λίρες, εδόθησαν, ως ήδη είναι γνωστόν, εις τον Αρχιεπίσκοπον Δαμασκηνόν, το αντίτιμον 500 περίπου χρ. λιρών, εις μετρητά και είδη Ιματισμού κλπ. εις τον Συν)ρχην Σαράφην, το αντίτιμον 200 περίπου χρ. λ. εις τον Συνταγματάρχην Ψαρρόν και 100 χρ. λ. εις το Σοσιαλιστικόν Κόμμα. Η αξία των αγορασθέντων τριών πετρελαιοκινήτων καϊκιών και του αυτοκινήτου θα πρέπει να υπολογισθη εις 1.200 χ.λ. περίπου. Ήτοι σύνολον απάντων των ανωτέρω 7.000 περίπου χ.λ. Αγγλίας.

Το υπόλοιπον ποσόν των 5.000 λιρών, δεν είμαι εις θέσιν να γνωρίζω τόσον εγώ, όσον και τα άλλα μέλη, πως και που διετέθη, καθόσον το διεχειρίζετο προσωπικώς ο Τσιγάντες και ως είναι ευνόητον, θα ήτο έγκληματικον να ετηρούντο λογιστικά βιβλία κατά την εποχήν εκείνην.

Link to comment
Share on other sites

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ

Το ποιος και γιατί την εφηύρε, είναι πράγματι ένα ενδιαφέρον ερώτημα που με απασχόλησε κι εμένα. Για την συγκεκριμένη υπόθεση δεν μπορώ να πω ποιος και γιατί…καθώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την αρχική πηγή του Ιωαννίδη.

Για το γιατί, θα τοποθετηθώ γενικά (και ανεξάρτητα από την συγκεκριμένη ιστορία), καθώς πιστεύω ότι δεν πρόκειται για την μοναδική ανύπαρκτη ιστορία εκείνης της περιόδου.

Βέβαια, αυτό με τα «μπικικίνια» δεν είχε περάσει από το μυαλό μου ως υποψία για το λόγο της αναφοράς στο υποτιθέμενο σαμποτάζ στη Μήλο. Σ' αυτήν την περίπτωση, το χρηματικό κίνητρο είναι σαν ευρυγώνιος φακός που δίνει ένα διαφορετικό βάθος πεδίου στα γεγονότα της ιστορίας.

Κατ΄ αρχήν να κάνω μια απαραίτητη διευκρίνιση, προς αποφυγή παρεξήγησης: οι υποθέσεις για τυχόν οικονομικό κίνητρο, δεν αφορούν τον Ιωαννίδη που καταγράφει το «σαμποτάζ» της Μήλου…αλλά την άγνωστη πηγή του Ιωαννίδη.

Και οι υποθέσεις αυτές προσπαθούν να εξηγήσουν για ποιους λόγους αυτή η άγνωστη πηγή εφηύρε και τροφοδότησε τον Ιωαννίδη με το αποδεδειγμένα πλέον ανύπαρκτο σαμποτάζ? Το ίδιο ισχύει και για την πηγή του Κώτση, εάν δεχθούμε ότι πρόκειται για διαφορετικές πηγές.

ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

Για ποιόν λόγο, λοιπόν, κάποια «πηγή» να εφεύρει και να προμηθεύσει την ιστοριογραφία με μια ανύπαρκτη ιστορία? Είναι το κλασσικό ερώτημα που τίθεται και στην εγκληματολογία, όταν δεν υπάρχουν προφανή κίνητρα σε ένα έγκλημα: τις ωφελείται?

Κατ' αρχήν, κάποιος που καταφανώς ωφελείται, είτε ηθικά, είτε υλικά. Εάν δεν υπάρχει κάποιος που καταφανώς ωφελείται –είτε ηθικά, είτε υλικά- υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο της άκριτης καταγραφής (ως γεγονότος) μιας ανυπόστατης φήμης. Τέλος, εάν δεν ισχύει κάτι από τα προηγούμενα, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο της πλήρους μυθοπλασίας από τον συγγραφέα, απλά και μόνο για λόγους εντυπωσιασμού του αναγνώστη. Εξάλλου προσφερόταν η εποχή για τέτοια αναγνώσματα που έμπλεκαν την ιστορία με την μυθολογία.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

Με το ζήτημα αυτό ασχολείται και ο Χάγκεν Φλάισερ (Στέμμα και Σβάστικα 2, σελ 50-63). Κατ΄ αρχήν μιλάει για οργανώσεις φαντάσματα που ο αριθμός τους αυξανόταν αλματωδώς, όσο πλησιάζαμε προς την απελευθέρωση. Για οργανώσεις που εξυπηρετούσαν μόνο την αυτοπροβολή του προέδρου τους, με το βλέμμα στραμμένο στην μετακατοχική περίοδο.

Ο ΧΦ αναφέρεται κατόπιν στις «δημοσιογραφικές οργανώσεις», δηλαδή τις οργανώσεις εκείνες που η δράση τους περιοριζόταν σε αναγραφή συνθημάτων, εκτύπωση και κυκλοφορία φέιγ βολάν, εφημερίδων κλπ. Και τιμάει την δράση και τις θυσίες τους, καθώς συνέβαλλαν με αυτό τον τρόπο στην ενημέρωση του λαού και στην τόνωση του ηθικού του. Τονίζει όμως ότι υπάρχει πρόβλημα, όταν μεταπολεμικά πολλές από αυτές «προβαίνουν αργότερα σε επικές περιγραφές αμφίβολων κατορθωμάτων στον τομέα των δολιοφθορών και τις κατασκοπείας».

Στη συνέχεια ο ΧΦ καταπιάνεται με το πρόβλημα τεκμηρίωσης της δράσης των οργανώσεων που κυρίως ασκούσαν κατασκοπεία για λογαριασμό των συμμάχων. Και υποστηρίζει ότι είναι αδύνατο να διαπιστωθεί η αλήθεια όσων «άθλων» αναφέρονται «στις διακηρύξεις και στα ενίοτε απομνημονεύματα». Εξαιρεί ονομαστικά, από τα παραπάνω, την οργάνωση ΑΠΟΛΛΩΝ και τον αρχηγό της Ιω. Πελτέκη. Και αυτό το πρόβλημα τεκμηρίωσης, ο ΧΦ το αποδίδει στο ότι πολλά από τα σχετικά αρχεία των Βρετανικών και Αμερικανικών υπηρεσιών…δεν είναι προσβάσιμα στους ερευνητές. Όπως επίσης, και στα Γερμανικά αρχεία καταγράφονται μόνο «όσες ενέργειες ή απόπειρες αποκαλύφθηκαν και είχαν μια κάποια σοβαρότητα». Ευκρινέστερη θεωρεί την κατάσταση στον τομέα των δολιοφθορών, καθώς υπάρχουν καταγραφές στα Γερμανικά αρχεία για τις ολοκληρωμένες (και άρα βεβαιωμένες) δολιοφθορές. Αλλά συνήθως στα αρχεία αναφέρεται μεν η ενέργεια, αλλά σπανίως οι δράστες…ακόμα και εάν ήταν γνωστοί. Σε συνδυασμό τώρα με την καταστροφή, πριν την αποχώρηση, των αρχείων των Γερμανικών Στρατοδικείων…δεν υπάρχουν αποδείξεις για όλους τους δράστες, ακόμα και εάν αυτοί είχαν συλληφθεί και καταδικασθεί γιʼ αυτή την ενέργεια.

Συνεπώς, καταλήγει ο ΧΦ, βασιζόμαστε κυρίως στις εκθέσεις των διαφόρων οργανώσεων «οι οποίες απευθύνονται είτε σε κάποιες κρατικές υπηρεσίες είτε –οι δημοσιευμένες- στο ευρύτερο ελληνικό κοινό με στόχο πάντα μια γενικότερη ηθική ή υλική αναγνώριση. Ο σκοπός αυτός εξηγεί το ότι αρκετές φορές υπάρχουν διαπληκτισμοί για το ποιος καταβύθισε κάποιο πλοίο ή ανατίναξε κάποιο στόχο…»

Τελειώνοντας, ο ΧΦ τονίζει ότι στην δική του μελέτη δεν τον απασχολούν όλες αυτές οι ενέργειες δολιοφθοράς ή κατασκοπείας…παρά μόνον όσες «επηρεάζουν τις εξελίξεις στην πολιτική σκηνή». Και για περισσότερα σχετικά με την δράση αυτών των οργανώσεων παραπέμπει (μεταξύ άλλων) και στους Γερολυμάτο, Κώνστα και Ιωαννίδη.

Όπως βλέπουμε το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στο ανύπαρκτο «σαμποτάζ» της Μήλου…αλλά είναι πολύ συχνό φαινόμενο σε διάφορες μεταπολεμικές καταγραφές. Και θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε και την Μήλο, σαν μια από αυτές εάν είχε σταματήσει στο βιβλίο του Ιωαννίδη. Αλλά το πρόβλημα εδώ είναι ότι μέσω Ιωαννίδη, Κώτση, Ζαούση και Γερολυμάτου πέρασε πλέον και στις επίσημες διατριβές…όπως πολύ σωστά επεσήμανε παραπάνω και ο sasha.

Το φιλολογικό θέμα της υπόθεσης είναι ένα μυστήριο αλλά αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ότι οι αφηγηματικές αναφορές Ιωαννίδη/Κώτση κατέληξαν ατεκμηρίωτες στο βιβλίο του Γερολυμάτου.

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Είχα την τύχη να βρω και να διαβάσω ολόκληρο το βιβλίο του Ιωαννίδη. Και κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική. Προσωπικά, σε αρκετά σημεία μου θύμισε τον Μικρό Ήρωα…και τα ηρωικά κατορθώματα του Γιώργου Θαλάσση. Απίστευτοι ηρωισμοί…σαμποτάζ που οργανώνονταν στην εντέλεια, αλλά την τελευταία στιγμή τους πρόδιδε κάποιος προδότης…άνθρωποι που κυκλοφορούν στο κέντρο της Αθήνας με ταυτότητα της SIS που βεβαιώνει ότι «ο κάτοχος του παρόντος…είναι πράκτωρ της Ιντέλλιντζενς Σέρβις»…άνθρωποι που κινδύνευαν να συλληφθούν και να εκτελεσθούν, αλλά την τελευταία στιγμή γινόταν κάτι φοβερό και ξέφευγαν…χρονικές και λογικές ανακολουθίες κλπ. Προσωπικά διαβάζοντάς το, πιστεύω ότι το βιβλίο βρίθει -τουλάχιστον- απίστευτων υπερβολών. Και το δυστύχημα είναι ότι αυτά παρεμβάλλονται σε αληθινές ιστορίες με υπαρκτά πρόσωπα που εκτελέσθηκαν.

ΜΙΔΑΣ

Έχει πολύ ενδιαφέρον ο «ισολογισμός» του ΜΙΔΑ που έβαλε προηγουμένως ο sasha. Και κυρίως η αιτιολογία του Κώτση για την σύνταξη αυτού του «ισολογισμού»: «Επειδή αναμφισβητήτως γεννάται το ερώτημα τι απέγινε το ποσόν των 12.000 χρυσών λιρών που μάς είχον εφοδιάσει οι Άγγλοι…». Και δεν είναι τυχαία αυτή η αναφορά, καθώς αυτές οι 12.000 λίρες (και οι άλλες που υποτίθεται ότι θα ακολουθούσαν) είχαν γίνει αντικείμενο συζήτησης στην Αθήνα εκείνης της εποχής.

Ο Χάγκεν Φλάισερ (Στέμμα και Σβάστικα 1, σελ 300, 304) αναφέρει σχετικά: «Πράγματι, η συνωμοτικότητα δεν συγκαταλέγεται στις αρετές του γενναίου ταγματάρχη (Τσιγάντε). Συχνά παραμελεί τους στοιχειώδεις κανόνες προφύλαξης»…υπήρχαν υποψίες «ότι η αποστολή του ΜΙΔΑ ήταν ήδη γνωστή στους κατακτητές»…«Αλλά και ορισμένοι από τους άνδρες του ΜΙΔΑ συμπεριφέρονται χωρίς σύνεση, σκορπίζοντας γύρω τους απλόχερα τις χρυσές λίρες». Αυτά τα νέα φθάνουν στο Κάιρο και ο Κανελλόπουλος, πιεζόμενος και από τον αδελφό του Τσιγάντε, τον Χριστόδουλο, ζητάει από τους Άγγλους να ανακαλέσουν τον Τσιγάντε, για να τον προστατεύσουν. Αυτοί όμως αρνούνται, γιατί θεωρούν πρωταρχικής σημασίας την ανατίναξη του Ισθμού που ήταν η κύρια αποστολή του ΜΙΔΑ. Η συνέχεια γνωστή. Μετά τον θάνατο του Τσιγάντε «άρχισε η διαμάχη των συνεργατών του Τσιγάντε για τη διαδοχή. Συγκροτούνται δύο-τρεις ομάδες, από τις οποίες η μία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί την παλαιά ονομασία ως το 1946, παρ όλο που για την ελληνική κοινή γνώμη, ο ΜΙΔΑΣ είχε πεθάνει μαζί με τον ιδρυτή του». Και αρχηγός αυτής της ομάδας έγινε ο Κώτσης, γεγονός που εξηγεί και την ανάγκη σύνταξης αυτού του «ισολογισμού».

ΚΩΝΣΤΑΣ

Διάβασα με ενδιαφέρον το απόσπασμα του Ναυάρχου (τότε Αντιπλοιάρχου) Κώνστα που μας πρόσφερε παραπάνω ο sasha. Και έχω να κάνω κάποιες επισημάνσεις.

1. Στο βιβλίο του Κώνστα φαίνεται ολοκάθαρα η χαώδης κατάσταση που επικρατούσε στη Μέση Ανατολή, τουλάχιστον στην αρχή της κατοχής.

2. Θεωρώ εκπληκτικό το «Σχέδιον αναζητήσεως πληροφοριών» που δημοσιεύει (σελ 196-197). Πρόκειται για την ατζέντα των θεμάτων που θα έπρεπε να ερευνούν οι κατασκοπευτικές αποστολές στην Ελλάδα. Πρώτο θέμα στην ατζέντα…το Πολιτειακό! Τις μυστικές υπηρεσίες στο Κάιρο δηλαδή ενδιέφερε πρωτίστως η γνώμη των Ελλήνων για τον Βασιλιά και την Βασιλεία. Και αυτό το ενδιαφέρον θα ήταν απολύτως λογικό το 1943-44 που άρχισε να διαφαίνεται η ήττα της Γερμανίας και όλους απασχολούσε η μεταπολεμική εποχή. Το 1941 όμως? Την στιγμή που δεν ήξερε κανείς εάν την άλλη μέρα θα κυμάτιζε η σβάστικα στο Μπάκιγχαμ ή στο Κρεμλίνο...αυτοί νοιάζονταν πρωτίστως για το Πολιτειακό!

3. Ο Κώνστας (σελ 206), στο υπόμνημά του προς τον Βασιλιά Γεώργιο, στις 4/12/1941, γράφει: «Τα διαδιδόμενα εν Αιγύπτω περί ανταρτοπόλεμου, δολοφονιών Γερμανών και Ιταλών, ως και διεξαγωγής σαμποτάζ εις μεγάλην κλίμακα -πλην των αρχικών εκδηλώσεων και απεργιών- δεν ανταποκρίνονται πλήρως προς την πραγματικότητα και τούτο κυρίως, διότι η «Εθνική αντίστασις», η οποία ήρχισεν να δημιουργήται από της πρώτης στιγμής της εισόδου των Γερμανών εις Αθήνας, χρειάζεται ήδη δια να αναπτυχθή κεφαλήν, κατεύθυνσιν και συντονισμόν. Έλληνες πατριώται πάσης κοινωνικής τάξεως, προικισμένοι με φυσικά ηγετικά πρόσωπα (προσόντα?) ηγούνται διαφόρων εν νηπιώδη καταστάσει εθνικών οργανώσεων».

Ενώ πιο πάνω (σελ 203) σημειώνει: «Σημειούται αριθμός προδοσιών. Κυβερνήται ιστιοφόρων, οι οποίοι εδραπέτευον άγγλους ή έλληνας αξιωματικούς, παρέδωσαν τινάς εις τους ιταλογερμανούς, εκ των όποιων άλλους εφυλάκισαν και άλλους εξετέλεσαν.».

4. Στο κεφάλαιο για την Αντίπαρο και τον Άτκινσον, δεν αναφέρει τίποτε απολύτως για το «σαμποτάζ» της Μήλου…παρόλο που αναφέρει άλλα ήσσονος σημασίας γεγονότα και παρόλο που θεωρεί «περισπούδαστον» το βιβλίο του Ιωαννίδη. Αντιστοίχως, το «περισπούδαστον» βιβλίο του Ιωαννίδη δεν αναφέρει τίποτε για την οργάνωση «Σκορδίλης».

5. Στην σελ 230, ο Κώνστας σημειώνει ότι το 1942, στην Αθήνα, απετράπη Γερμανικό σχέδιο δολοφονίας του Βασιλιά Γεώργιου στο Κάιρο...καθώς οι Γερμανοί πράκτορες εξοντώθηκαν από μια ομάδα της οργάνωσης ΟΑΓ. Το εκπληκτικό είναι ότι…ενώ ο Κώνστας σημειώνει ότι σε αυτή την ομάδα συμμετείχε και ο Ιωαννίδης…ο Ιωαννίδης στο βιβλίο του δεν αναφέρεται καθόλου σε αυτή την υπόθεση!!!

6. Μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσε η αναφορά του στην επιχείρηση «Locksmith» ανατίναξης του Ισθμού (σελ. 255-256): «Η έμφραξις αυτή (της διώρυγας) διήρκεσεν μόνον επί δεκαπενθήμερον περίπου, διότι μετά τας πρώτας ανατινάξεις και καταβυθίσεις σκαφών εντός του Ισθμού από τας μαγνητικάς μας βόμβας, οι Ιταλοί επελήφθησαν αμέσως της εκκαθαρίσεως του».

Είναι, μέχρι στιγμής, ο μοναδικός που μιλάει για ανατινάξεις και καταβυθίσεις σκαφών στην επιχείρηση «Locksmith». Όλοι οι άλλοι μιλάνε για εκρηκτικά που δεν εξερράγησαν.

Edited by ΝΗΡΕΑΣ
Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
×
×
  • Create New...