...Ένας καλός εξάντας, μιά πυξίδα κι ένα χρονόμετρο...

[ΣΕΙΡΙΟΣ]

Ένα μικρό απόσπασμα από το μυθιστόρημα ''Ο ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ'',

του Αρτούρο Πέρεθ - Ρεβέρτε, από τις εκδόσεις Πατάκη.

''...Ηταν καλός εξάντας, ένας Weems & Plath έξι φίλτρων, από μαύρο μέταλλο και χείλος απο επιχρυσωμένο μπρούντζο,

τον οποίο ο Κόυ είχε αγοράσει με δόσεις όταν πήρε τον πρώτο του μισθό, μόλις απέκτησε το βαθμό του πλοηγού.

Τα συστήματα προσδιορισμού θέσης μέσω δορυφόρου είχαν καταδικάσει σε θάνατο αυτό το όργανο, όσοι όμως

θεωρούσαν τον εαυτό τους ναυτικό γνώριζαν την αξιοπιστία του, όταν γίνονταν ηλεκτρονικά λάθη, στον προσδιορισμό

του γεωγραφικού πλάτους το μεσημέρι, όταν ο ήλιος έφτανε στο ψήλοτερο του σημείο στον ουρανό, ή τη νύχτα μ' ένα

χαμηλό αστέρι στον ορίζοντα: ναυτικά ημερολόγια, πίνακες, τρία λεπτά υπολογισμών.

Με τον ίδιο τρόπο που οι στρατιωτικοί περιποιούνται και διατηρούν καθαρά τα όπλα τους, ο Κόυ είχε φροντίσει, στη διάρκεια

όλων εκείνων των ετών, να μη μαζέψει ο εξάντας του αλατώδη υγρασία και βρωμιά, καθαρίζοντας τα κάτοπτρα και

επαληθεύοντας πιθανά πλευρικά λάθη ή λάθη του γωνιόμετρου. Ακόμα και τώρα, δίχως πλοίο κάτω από τα πόδια του,

τον έπαιρνε πολλές φορές μαζί του στις βόλτες του στη παραλία για να κάνει υπολογισμούς ύψους, καθισμένος σ' ένα

βράχο, μπροστά στον ορίζοντα της ανοιχτής θάλασσας. Η συνήθεια αυτή κρατούσε από τότε που ταξίδευε ως δόκιμος

στο ''Monte Pequeno'', το τρίτο του πλοίο αν υπολόγιζε και το ''Estrella del Sur''. To ''Monte Pequeno'' ήταν ένα σκάφος

250.000 τόννων της Enpetrol, και του καπετάνιου, του δον Αγουστίν δε λα Γέρρα, του άρεσε να δίνει επισημότητα τη

στιγμή της μεσημβρίας, καλώντας τους αξιωματικούς για ένα ποτήρι τσέρι, αφού αυτοί και οι δόκιμοι είχαν συγκρίνει

τους υπολογισμούς τους, με το ρολόι στο χέρι ο καπετάνιος κι εκείνοι βρίσκοντας την εφαπτομένη του ήλιου στον

ορίζοντα μεσ' από τα φίλτρα των οργάνων τους.

Ηταν ένας καπετάνιος της παλιάς σχολής, με κάπως ξεπερασμένες ιδέες, αλλά θαυμάσιος ναυτικός, της εποχής που τα

μεγάλα πετρελαιοφόρα πήγαιναν άδεια στον Περσικό μέσω Σουέζ και επέστρεφαν φορτωμένα μέσω Ακρωτηρίου,

κάνοντας το γύρο της Αφρικής. Μια φορά είχε πυροβολήσει ένα καμαρότο σ' ένα λιμάνι επειδή δεν του είχε δείξει τον

απαιτούμενο σεβασμό. Κι όταν το σωματείο πήγε να διαμαρτυρηθεί, απάντησε πως ο καμαρότος ήταν τυχερός, γιατί ενάμιση

αιώνα νωρίτερα θα τον είχε κρεμάσει από το μεσαίο κατάρτι. Στο πλοίο μου, είπε σε κάποια περίσταση στον Κόυ, ή συμφωνεί

κανείς με τον καπετάνιο ή το βουλώνει. Ηταν στη διάρκεια ενός Χριστουγεννιάτικου δείπνου στη Μεσόγειο, μ' έναν απαίσιο

καιρό στην πλώρη, μια καταιγίδα με άνεμο δέκα μποφόρ, που τους ανάγκασε να κρατήσουν τις μηχανές στο ακρωτήριο Μπον.

Ο Κόυ, ναυτικός δόκιμος, είχε διαφωνήσει μ' ένα σχόλιο του καπετάνιου, κι εκείνος πέταξε τότε την πετσέτα στο τραπέζι

και είπε αυτό για το πλοίο του και τα λοιπά. Μετά τον έστειλε για βάρδια έξω, στο δεξί μέρος του πλοίου, όπου εκείνος

παρέμεινε για τις επόμενες τέσσερις ώρες, με τον άνεμο, τη βροχή και τη θάλασσα που έσπαγε πάνω στο πετρελαιοφόρο

να τον μαστιγώνουν.

Ο δον Αγουστίν δε λα Γέρρα ήταν ένας παράξενος τύπος, που είχε επιζήσει από άλλες εποχές, δεσποτικός και σκληρός

πάνω στο σκάφος. Οταν όμως ένα παναμέζικο φορτηγό, με το Ρώσο αξιωματικό φυλακής μεθυσμένο, τον χτύπησε

με την πλώρη στην πρύμνη, μια νύχτα που η βροχή και το χαλάζι γέμιζαν τα ραντάρ στο στενό της Μάγχης, κατάφερε να

κρατήσει το πετρελαιοφόρο στη πορεία του και να το οδηγήσει στο Ντόβερ χωρίς να χύσει ούτε σταγόνα πετρελαίου,

γλιτώνοντας έτσι την εταιρεία από τα έξοδα των ρυμουλκών.

Οποιοσδήποτε καθυστερημένος, έλεγε, μπορεί τώρα να κάνει το γύρο του κόσμου χωρίς να ξεκουμπώσει τα κουμπιά

του σακκακιού του. Αν όμως τα ηλεκτρονικά αποτύγχαναν ή οι Αμερικανοί έσβηναν τους καταραμένους τους

δορυφόρους, που είναι εφεύρεση του Πονηρού, ή ένας αναθεματισμένος μπολσεβίκος σ' την έφερνε από πίσω στη

μέση του ωκεανού, ένας καλός εξάντας, μιά πυξίδα κι ένα χρονόμετρο θα συνέχιζαν να σε πηγαίνουν οπουδήποτε.

Γι αυτό και εξασκήσου μικρέ. Εξασκήσου.

Υπάκουος, ο Κόυ είχε εξασκηθεί ακούραστα επί μέρες, μήνες, χρόνια. Και είχε μάθει, αργότερα και με εκείνο τον ίδιο

εξάντα, να κάνει πιο δύσκολες παρατηρήσεις, σε κατασκότεινες και επικίνδυνες νύχτες, ή μέσα σε δυνατές καταιγίδες

που διέτρεχαν απ' άκρη σ' άκρη τον Ατλαντικό, καθώς προσπαθούσε μουσκεμένος να κρατηθεί, την ώρα που η πλώρη

δεχόταν μανιασμένα χτυπήματα, και παραμόνευε απεγνωσμένα, με το μάτι κολλημένο στη διόπτρα, την εμφάνιση του

αμυδρού χρυσαφένιου δίσκου μεσ' από τα σύννεφα που σπρώχνονταν από το βορειοανατολικό άνεμο...''