TCG Yavuz Sultan Selim

[ΝΗΡΕΑΣ]

Aris said:

Ο Αβέρωφ είχε σχεδόν "βίο παράλληλο" με το τουρκικό αντίπαλο δέος, το θωρηκτό Yavuz (πρωην γερμανικό Goeben).

Αγαπητέ μου Aris, όχι μόνο θα διαφωνήσω, αλλά θα μπορούσα να πω και ότι ο συσχετισμός σου είναι λίγο «ανίερος», για ένα και μόνο λόγο: όταν ο γέρο-Αβέρωφ συμμετείχε (όσο του επέτρεπαν τα γηρατειά του) στον 2ο ΠΠ στο πλευρό των συμμάχων…το Yavuz το έπαιζε «επιτήδειος ουδέτερος». Και ο Τσώρτσιλ τους έταζε τα Δωδεκάνησα…μπας και μπουν στον πόλεμο. Ας μην τα ξεχνάμε αυτά.

Όμως, το Yavuz (ως Goeben), κατά τον 1ο ΠΠ, έχει γράψει την δική του ιστορία…μοναδική στα παγκόσμια ναυτικά χρονικά.

Και θα την πω εν τάχει, όπως την θυμάμαι, γιατί έχω ασχοληθεί σχετικά.

Το 1914 τα δύο πιο σύγχρονα Γερμανικά πολεμικά πλοία ήταν τα GOEBEN και BRESLAU. Η έκρηξη του 1ου ΠΠ, τον Αύγουστο του 1914, τα βρήκε στην τότε ουδέτερη Ιταλία (Μεσσίνα), ενώ σε όλη τη Μεσόγειο κυριαρχούσε ο Αγγλικός στόλος, ο οποίος έλεγχε και το Γιβραλτάρ, το Σουέζ και όλες τους σταθμούς ανθράκευσης. Τα πλοία ήταν ανεπιθύμητα στην ουδέτερη Ιταλία, αλλά και περικυκλωμένα από τον Αγγλικό στόλο που τα περίμενε να βγούν από την Ιταλία. Όμως, τα GOEBEN και BRESLAU κατάφεραν να ξεγελάσουν τους Άγγλους και μετά από μια σύντομη ναυμαχία στα στενά του Οτράντο, συνέχισαν καταδιωκόμενα από τον Αγγλικό στόλο προς τα Δαρδανέλια και τα κατάφεραν λόγω της μεγαλύτερης ταχύτητας που είχαν. Να σημειωθεί ότι αυτή την περίοδο Πρώτος Λόρδος του Βρεττανικού Ναυαρχείου ήταν ο Τσώρτσιλ και η διαφυγή των Γερμανικών πλοίων αποδόθηκε σε λάθος συνεννόηση με τα Βρεττανικά πλοία. Επίσης, να σημειωθεί ότι η διαφυγή προς τα Δαρδανέλια, ενώ ήταν η μόνη προοπτική…δεν ήταν πιθανή, γιατί η είσοδος στα Στενά θα σήμαινε αυτόματα και κήρυξη του πολέμου από την τότε ουδέτερη Τουρκία.

Όμως…με το που μπήκαν στα Στενά τα πλοία…ύψωσαν Τούρκικη σημαία και μετονομάσθηκαν τον μεν GOEBEN σε Sultan Selim το δε BRESLAU σε Medilli (Μυτιλήνη). Η εξήγηση ήταν απλή: τα πλοία «αγοράσθηκαν» από την Τουρκία, μόνο που τα πληρώματα και η διοίκηση…παρέμειναν Γερμανικά! Και αυτό έγινε αφενός για να σωθούν τα πλοία, αφετέρου για να μην θεωρηθεί ότι η Τουρκία, δίνοντας «άσυλο» στα πλοία, κήρυξε τον πόλεμο στους συμμάχους. Αξίζει να αναφερθεί ότι στο BRESLAU υπηρετούσε και ένας νεαρός αξιωματικός…ο μετέπειτα πασίγνωστος ναύαρχος Karl Doenitz!

Στη συνέχεια και καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου τα πλοία (πάντα υπό Γερμανική διοίκηση) παρέμειναν στο Βόσπορο και επιχειρούσαν (με επιτυχία) στην Μαύρη Θάλασσα κατά του Ρώσικου Ναυτικού. Στο Αιγαίο ξαναβγήκαν μόλις στα 1918…και μόλις πέρασαν τα Δαρδανέλια, έξω από την Ίμβρο, έπεσαν σε ναρκοπέδιο…και το μεν BRESLAU (Medilli) βυθίσθηκε αμέσως, ενώ το GOEBEN (Sultan Selim) έπαθε ζημιές και με κόπο ξαναμπήκε στα Δαρδανέλια, όπου και προσάραξε σε κάποια ακτή. Στη συνέχεια αποκολλήθηκε, επισκευάσθηκε, μετονομάσθηκε, το 1936, σε YAVUZ και για αρκετά χρόνια ήταν η ναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου.

Όποιος θέλει περισσότερα…το internet προσφέρει άπειρες πηγές για την όλη ιστορία.

Εκτενή αναφορά στα γεγονότα μας δίνει ο τότε Αμερικανός πρεσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Henry Morgenthau, στο εξαιρετικό βιβλίο του «Τα Μυστικά του Βοσπόρου».

Αξίζει να αναφέρω μια σκηνή που περιγράφει ο Morgenthau: μια μέρα (τότε που τα πράγματα πήγαιναν καλά, για τους Γερμανούς) το Sultan Selim πήγε και αγκυροβόλησε στο Βόσπορο έξω από την πρεσβεία της Ρωσίας…οι «Τούρκοι» ναύτες του Sultan Selim έβγαλαν τα φέσια και φόρεσαν τα Γερμανικά πηλήκια…και άρχισαν να τραγουδούν το « Deutschland uber Alles» …για να κάνουν πλάκα στον Ρώσο πρεσβευτή!!!

Edited March 21, 2021 by Nick the Greek

[Aris]

Αγαπητέ μου Aris, όχι μόνο θα διαφωνήσω, αλλά θα μπορούσα να πω και ότι ο συσχετισμός σου είναι λίγο «ανίερος», για ένα και μόνο λόγο: όταν ο γέρο-Αβέρωφ συμμετείχε (όσο του επέτρεπαν τα γηρατειά του) στον 2ο ΠΠ στο πλευρό των συμμάχων…το Yavuz το έπαιζε «επιτήδειος ουδέτερος». Και ο Τσώρτσιλ τους έταζε τα Δωδεκάνησα…μπας και μπουν στον πόλεμο. Ας μην τα ξεχνάμε αυτά.

Ασφαλώς ο παράλληλος βίος δεν έχει να κάνει με τη δράση που είδαν τα δύο πλοία στον β'ππ ή στους βαλκανικούς που το Yavuz ήταν απών. Απλώς συμπίπτει μια σειρά από ημερομηνίες:

πχ τέλος δεκαετίας ΄20 και τα 2 πλοία κάνανε εκτεταμένη επισκευή.

1947/48 έδεσαν

1951/52 παροπλίστηκαν

1952-72 παρέμειναν δεμένα σε ναυστάθμους

και εκεί χωρίζουν οι δρόμοι τους.

Στο Αιγαίο ξαναβγήκαν μόλις στα 1918…και μόλις πέρασαν τα Δαρδανέλια, έξω από την Ίμβρο, έπεσαν σε ναρκοπέδιο…και το μεν BRESLAU (Medilli) βυθίσθηκε αμέσως, ενώ το GOEBEN (Sultan Selim) έπαθε ζημιές και με κόπο ξαναμπήκε στα Δαρδανέλια, όπου και προσάραξε σε κάποια ακτή.

Το Breslau (Medilli) προσέκρουσε σε 5 νάρκες και το Yavuz σε 3 ενώ επίσης βομβαρδίστηκε από βρετανικά αεροσκάφη. Στη διάρκεια του α' ππ πήρε μέρος σε 17 ναυμαχίες, χτυπήθηκε από 6 βλήματα των 12 ιντσών, 5 νάρκες και 3 βόμβες από 60 αεροπορικές επιδρομές. Οι ζημιές από τις νάρκες επισκευάστηκαν πλήρως το 1926-30 και το διάστημα από το 1918 ως τότε παρέμενε εντελώς ανενεργό.

[ΝΗΡΕΑΣ]

Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Πλοίαρχος Γ. Κρέμος στο Βιβλίο του «ΑΒΕΡΩΦ. Το πλοίο που άλλαξε την πορεία της ιστορίας», όταν τα GOEBEN και BRESLAU διέφυγαν από την καταδίωξη των Αγγλικών πλοίων, υπό τον Ναύαρχο Troubridge, ο Παύλος Κουντουριώτης εξοργίσθηκε. Και «εξοργισμένος» προσφέρθηκε να ηγηθεί της Μοίρας των Αγγλικών πολεμικών και να καταδιώξει τα Γερμανικά, υποσχόμενος την καταστροφή τους πριν μπουν στα Δαρδανέλια. Όταν ο Troubridge του υπενθύμισε την (τότε) Ελληνική ουδετερότητα, ο Κουντουριώτης του απάντησε: «Αδιαφορώ για την ουδετερότητα, δώστε μου την άδεια και θα δείτε». Όπως ήταν φυσικό, δεν του δόθηκε η άδεια.

Από την πλευρά μου διατηρώ επιφυλάξεις για την αυθεντικότητα του περιστατικού ή τουλάχιστον με τον τρόπο που περιγράφεται. Δεν πιστεύω ότι υπήρχε η παραμικρή πιθανότητα να ανατεθεί η διοίκηση Μοίρας του Αγγλικού στόλου..σε ένα «ξένο» αξιωματικό…όσο Αγγλόφιλος και να ήταν αυτός. Χώρια που κάτι τέτοιο θα σήμαινε, αυτομάτως, και είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ…εκτός και εάν αυτό ήταν κατά βάθος που επιθυμούσε ο Κουντουριώτης…όπως έδειξαν και τα γεγονότα, 3 χρόνια αργότερα.

Τέλος, να πούμε ότι το Θωρηκτό YAVUZ (GOEBEN) το 1936 κατάφερε να φθάσει…μέχρι το Φάληρο! Όχι όμως ναυμαχώντας, αλλά για φιλική επίσκεψη στα πλαίσια της πολιτικής της Ελληνοτουρκικής προσέγγισης του Βενιζέλου και του Κεμάλ. Ο ΑΒΕΡΩΦ ανταπέδωσε, επισκεπτόμενος την Κων/πολη, το 1937.

[ΝΗΡΕΑΣ]

Να προσθέσω ότι Yavuz στα Τούρκικα σημαίνει «Αδάμαστος» (ή κάτι παρόμοιο) και ότι είναι το όνομα που φέρει η εκάστοτε Τουρκική ναυαρχίδα…αντίστοιχο της δικής μας «Έλλης» (μετά βεβαίως τον Αβέρωφ).

Έτσι σήμερα Τουρκική ναυαρχίδα είναι η Φ/Γ Yavuz (F-240), μία Γερμανική ΜΕΚΟ 200ΤΝ, ευρύτατα γνωστή, από δύο τουλάχιστον περιπτώσεις. Την πρώτη, τον Ιανουάριο του 1996, όταν ήταν επικεφαλής της μοίρας του Τουρκικού στόλου στα Ίμια. Και την δεύτερη, όταν τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, επικεφαλής σχηματισμού Τουρκικών πλοίων και εκτελώντας αβλαβή διέλευση μέσα στα Ελληνικά χωρικά ύδατα, προσάραξε στα αβαθή στην Αμμόγλωσσα της Κω…και γέλασε κάθε πικραμένος (από τα γεγονότα του Ιανουαρίου).

[georgios express]

....εκτελώντας αβλαβή διέλευση μέσα στα Ελληνικά χωρικά ύδατα, προσάραξε στα αβαθή στην Αμμόγλωσσα της Κω…και γέλασε κάθε πικραμένος (από τα γεγονότα του Ιανουαρίου)....

Οι πικραμένοι γέλασαν , αλλά μιά-δυό μέρες μετά (και αφού είχε περάσει η μισή Κως από την Αμμόγλωσα), το πλοίο αποκολλήθηκε και έφυγε άνευ περαιτέρω επιπτώσεων, προς δόξαν των εθνικώς υπερηφάνων. Ήταν ωραίο τώρα αυτό, 5 μήνες μετά τα Ίμια και σχεδόν ταυτόχρονα με την δολοφονία του Σ. Σολωμού στην Κύπρο? Ζητείται απάντηση

[ΝΗΡΕΑΣ]

το πλοίο αποκολλήθηκε και έφυγε άνευ περαιτέρω επιπτώσεων

Ήταν ωραίο τώρα αυτό, 5 μήνες μετά τα Ίμια και σχεδόν ταυτόχρονα με την δολοφονία του Σ. Σολωμού στην Κύπρο?

Ζητείται απάντηση

Αγαπητέ μου g.e., κατανοώ τις ενστάσεις σου, αλλά θα σου υπενθυμίσω ότι το θυμικό δεν (πρέπει να) έχει καμία θέση στην πολιτική και στη διπλωματία. Και θα προσπαθήσω να σου απαντήσω με την ψυχρή λογική, γιατί με το θυμικό συμφωνώ μαζί σου. Κατ΄αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι στην περίπτωση της προσάραξης της Yavuz οι Τούρκοι είχαν το δίκιο και μάλιστα το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος τους. Σπάνιο μεν γεγονός, πλην όμως γεγονός. Αυτό βεβαίως με τα στοιχεία της υπόθεσης, τα οποία γνωρίζουμε και τα οποία βεβαίως αποτελούν την επίσημη εκδοχή. Ας δούμε, λοιπόν, ποια είναι αυτή η επίσημη εκδοχή, σύμφωνα με τα τότε δημοσιεύματα του Τύπου.

Στις 11 Αυγούστου δολοφονήθηκε στην Κύπρο ο Ισαάκ και αρχίζει ακόμα μια περίοδος μεγάλης έντασης στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς δεν έχει καταλαγιάσει ακόμα η κρίση των Ιμίων. Στις 13 Αυγούστου, η Yavuz συνοδευόμενη από το Αντιτορπιλλικό Piyale Pasa βγαίνουν από τα Δαρδανέλλια και κατευθύνονται Νότια, παρακολουθούμενα από Ελληνικά πολεμικά. Όταν φθάνουν στην Κω, περνούν κοντά στο νησί εκτελώντας «αβλαβή διέλευση» εντός των Ελληνικών χωρικών υδάτων. Αβλαβής διέλευση σημαίνει διέλευση χωρίς εκτέλεση ασκήσεων, με σταθερή πορεία (χωρίς ελιγμούς και κρατήματα), με σταθερή ταχύτητα και με απενεργοποιημένα τα συστήματα μάχης του πλοίου. Σε αυτή την περίπτωση το οποιοδήποτε πολεμικό πλοίο, οποιασδήποτε χώρας, μπορεί να περάσει μέσα από τα χωρικά ύδατα μιάς άλλης και μάλιστα χωρίς προαναγγελία. Όμως, στην Αμμόγλωσσα της Κω (από λάθος υπολογισμό) η Yavuz προσαράζει στα ρηχά, γύρω στις 23.15 το βράδυ. Μόλις προσάραξε η Yavuz σταμάτησε και το Piyale Pasa, αλλά επειδή πλέον δεν υπήρχε «αβλαβής διέλευση» αυτό αναγκάσθηκε να βγεί στα Τουρκικά χωρικά ύδατα. Να σημειωθεί ότι σε αυτό το σημείο το πλάτος του διαύλου είναι περίπου 2,5 νμ και η οριογραμμή βρίσκεται περίπου στο 1,2-1,3 νμ από τις ακτές της Κω. Όταν διαπιστώθηκε ότι η Yavuz δεν μπορούσε να αποκολληθεί από μόνη της, από το Piyale Pasa κατέβασαν λέμβο και έγινε απόπειρα να πλησιάσουν και να δέσουν κάβο. Όμως, από τα Ελληνικά πολεμικά απαγορεύθηκε στην λέμβο η είσοδος στα Ελληνικά χωρικά ύδατα. Μόνη λύση πλέον για την Yavuz ήταν να ζητήσει την βοήθεια των Ελληνικών πλοίων, όπως προβλέπει και το Διεθνές Ναυτικό Δίκαιο.

Αμέσως, μετά την προσάραξη ειδοποιούνται τα Επιτελεία των δυο χωρών και οι πολιτικές ηγεσίες (Πρωθυπουργός, ΥπΕξ και ΥΕΘΑ), αλλά αποφασίζεται ο «τεχνικός» χειρισμός της κρίσης να μείνει στο επίπεδο των δύο Α/ΓΕΝ, Παληγιώργου και Erkaya. Ταυτοχρόνως, διατάσσεται και επιφυλακή του Στόλου στο Αιγαίο. Τελικά τα ξημερώματα της επομένης, 14ης Αυγούστου, οι Τούρκοι ζήτησαν επίσημα Ελληνική βοήθεια και η οποία παρεσχέθη άμεσα. Με την συνδρομή ρυμουλκών, δυτών του ΠΝ και συνδέσμου/αξιωματικού του ΠΝ, οποίος επιβιβάσθηκε στην Yavuz, το πλοίο αποκολλήθηκε γύρω στις 11 το πρωί (μετά από 12 ώρες) και ρυμουλκήθηκε στα Τουρκικά χωρικά ύδατα, όπου και το παρέλαβαν οι Τούρκοι. Υπήρξε βέβαια και ένα δημοσίευμα της γνωστής και μη εξαιρετέας Hurriet, το οποίο έκανε λόγο για κοινή Ελληνοτουρκική επιχείρηση αποκόλλησης, αλλά δεν το θεωρώ σοβαρό. Δεν ήταν δυνατόν, μέρα μεσημέρι και 200-300 μέτρα από την Κω, να συμμετέχουν Τουρκικά πλοία στην επιχείρηση. Μάλλον, επρόκειτο για δημοσίευμα γοήτρου για εσωτερική κατανάλωση.

Την ίδια ώρα στην Κύπρο γινόταν η κηδεία του Ισαάκ και λίγη ώρα αργότερα δολοφονήθηκε ο Σολωμός.

Και ρωτάω εγώ τώρα: αγαπητέ g.e., τι άλλο θα μπορούσε να γίνει? Την στιγμή μάλιστα που το δίκιο ήταν με το μέρος των Τούρκων? Το μόνο που θα μπορούσαμε να κάνουμε θα ήταν μια κωλυσιεργία στις διαδικασίες, αλλά και πάλι το μόνο που θα καταφέρναμε θα ήταν να φανούμε «μικροί». Θα μου πεις και που φανήκαμε «Άρχοντες» και «Υπεράνω»…τι καταλάβαμε? Όμως, εδώ δεν βρίσκουμε το δίκιο μας ακόμα και εκεί που είναι όλο δικό μας…θα το βρίσκαμε εκεί που δεν το είχαμε? Εν τέλει, πιστεύω (με τα όσα μπορούμε να γνωρίζουμε) ότι ήταν σωστός ο χειρισμός της υπόθεσης και καλώς διευθετήθηκε ομαλά και γρήγορα αυτή η μίνι κρίση, όταν μάλιστα βρισκόταν σε εξέλιξη η μεγάλη κρίση στην Κύπρο.

Τέλος, να πω ότι εκείνες τις ημέρες βρισκόμουνα σε ένα ακριτικό νησί του Αιγαίου (όχι στην Κω) και η κατάσταση (από άποψη τουρισμού) ήταν τραγική (λόγω Ιμίων). Ο τουρισμός εκεί είχε πτώση 60-70% (για να μη πω και παραπάνω), όπως και σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Ούτε τα έξοδά τους δεν έβγαζαν οι επιχειρήσεις. Μια νέα κρίση, εξαιτίας της Yavuz, θα αποτέλειωνε τα νησιά. Για να μη μιλήσουμε για τα χειρότερα…

[georgios express]

Αν εννοείς ότι έπρεπε να κάνουμε πόλεμο, όχι δεν εννοώ αυτό. ΔΕΝ γίνονται αυτά πλέον παρά μόνο στα μυαλά ορισμένων. Αυτό που υπονόησα ήταν αν ήταν δυνατόν να γίνει ένας πιό ευφυής, "σπεκουλαδόρικος" χειρισμός που θα εξέθετε τους Τούρκους. Βέβαια θα πεί κανείς, ιδρώνει το αυτί τους? Απαντώ "Όχι", αλλά υπάρχουν και χώρες (πχ Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία) που η μνήμη τους δεν έχει χρόνο ζωής μία εβδομάδα (όπως μία άλλη που ξέρω στην ΝΑ άκρη της Ευρώπης).....

ΥΓ. Piyali Pasa (Πιαλή-Πασάς) ήταν το όνομα του Τούρκου ναυάρχου που από θαλάσσης πολιόρκησε και απέκλεισε την Αμμόχωστο το 1571, με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να φθάσει ποτέ η βοήθεια που (εννοείται ότι θα) έστελνε η Βενετία μέσω Κρήτης. Η ιστορία κλωθογυρίζει στο Αιγαίο...

[ΝΗΡΕΑΣ]

Σαφέστατα και δεν κατάλαβα (ότι υπενόησες) ότι θα έπρεπε να κάνουμε πόλεμο για «τα μάτια του Αδάμαστου». Δεν σε θεωρώ δα…και ανόητο! Αλλά…πόθεν αντλείς την αισιοδοξία ότι θα μπορούσε «να γίνει ένας πιό ευφυής χειρισμός»? Κατά την διάρκεια του ιδίου έτους (1996)…είχες κανένα δείγμα «περί ευφυών χειρισμών κρίσεων»?

ΥΓ. Ιστορίας «κλωθογυρίζουσας»…συνέχεια: ο προαναφερόμενος Ναύαρχος Erkaya (Αρχηγός Ναυτικού κατά την εποχή των Ιμίων και της προσάραξης της Yavuz) ήταν ο διασωθείς Κυβερνήτης του Αντιτορπιλλικού Kocatepe, το οποίο βυθίσθηκε κατά την εισβολή του 1974, από τα «φίλια πυρά» της Τουρκικής Αεροπορίας.