Τεσσαρακοστή Ιστορία: Ο βομβαρδισμός του Clan Fraser στον Πειραιά το 1941

[ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ]

Καπάκι κουίζ αλλά έχω λίγο χρόνο τώρα και πάμε...

Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος.Eλλάδα....Ένας πιλότος παρακούει τις διαταγές που έχει και κάνει το "κάτι παραπάνω" σε επιθετική ενέργειά του... Θα βυθίσει ένα καράβι με αυτή του την ενέργεια αλλά το περίεργο είναι πως τελικά θα βυθιστούν 11 πλοία από την ίδια ενέργεια.

Ποιό το πλοίο "στόχος" και ποιός ο ατίθασος πιλότος;

Είναι ευκολάκι που λέει και ο Σπύρος Παπαδόπουλος γι' αυτό δεν θα δώσω αμέσως βοήθειες... Όλα υπάρχουν στο διαδίκτυο...

[ΝΗΡΕΑΣ]

Πειραιάς 6 Απριλίου 1941 / CLAN FRASER / Hans-Joachim Herrmann

[ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ]

To φοβόμουν αυτό από εσένα Νηρέα !!!!!!!!

Με τουφέκισες στον κρόταφο!

Είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορία, συμφωνείς; Θα μαζέψω τα μπογαλάκια μου

(αποφώνιση, κάποια πιο σπάνια στοιχεία που έχω) και θα επανέλθω...

[ΚΑΡΕΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ]

Στις 6 Απριλίου η Γερμανία κυρήσει τον πόλεμο σε Ελλάδα και Γιουγκοσλαυία

και εισβάλλει στις 2 χώρες. Ένα σμήνος από 11 βομβαρδιστικά Χένκελ HE-111

αναλαμβάνει την αποστολή να ρίξει νάρκες από αέρος έξω από το λιμάνι του Πειραιά. Ένας Γερμανός πιλότος ο Hans-Joachim Herrmann θα παρακούσει τις εντολές και θα φορτώσει μία βόμβα SC250.

Από την έκρηξη βυθίστηκαν κατά άλλους 11 κατά άλλους 13 πλοία χωρητικότητας 41.942 τόνων, 60 μικρότερα πλοιάρια και 25 αλιευτικά. Tα πλοία ήταν…

DA GB CLAN FRASER 7529

DK GR AGALLIANI 1656

TA GR EVOIKOS 4792

DA GR STYLIANI 3256

DY GB SURF 496

DA GR PETALLI 6565

Ds GB VIKING 386

DA GR ARTEMIS TITTA (so in the text!)1433

TA GB CITY OF ROUBAIX 7108

DA GR CONSTANTINOS LOULOUDIS 4697

DA GB CYPRIAN PRINCE 1988

DP GB PATRIS 1706

DY GR MILOS 598

Εκρηκτικά που υπήρχαν στο πλοίο CITY OF ROUBAIX προκάλεσαν περαιτέρω εκρήξεις και βυθίσεις κάποιων από τα παραπάνω πλοία.

Πληροφορίες από http://warsailors.com/forum/read.php?1,11075,11075#msg-11075

Ο Hans-Joachim Herrmann είχε μια λαμπρή καριέρα σαν πιλότος βομβαρδιστικών και στο τέλος σαν σύμβουλος τακτικής πολέμου και καινοτομίας.

Ο Hermann μπήκε στη Luftwaffe τον Αύγουστο του 1935 . Ηταν από τους πρώτους πιλότους βομβαρδιστικών που εστάλησαν στην Ισπανία με τη λεγεώνα Κόνδωρ. Εκανε 18 εξόδους πάνω από την Πολωνία πετώντας Γιούνκερς 52. Μετατέθηκε στα Γιούνκερς 88 το Μάιο του 1940. Στις 31 του ίδιου μήνα καταρρίφθηκε πάνω από τη Δουνκέρκη αλλά κατάφερε να προσγειώσει το αεροπλάνο του στη θάλασσα σε ρηχά νερά. Είχε μια ξεχωριστή εμπειρία το απόγευμα της 22ης προς 23ης Ιουλίου 1940 όταν είχε σταλεί να ρίξει νάρκες από αέρος στη θαλάσσια περιοχή κοντά στο Plymouth. Το αεροπλάνο του εγκλωβίστηκε σε ένα αντιαεροπορικό μπαλόνι και άρχισε να πέφτει μαζί με το μπαλόνι αλλά κατάφερε όχι μόνο να απεγκλωβιστεί αλλά και να ολοκληρώσει με επιτυχία την αποστολή του. Στις 18 Οκτωβρίου 1940 τραυματίστηκε κατά τη διάρκεια μις απογείωσής του και νοσηλεύτηκε για έξη εβδομάδες.Τον ίδιο μήνα του απονεμήθηκε ο σταυρός των Ιπποτών. Το Φεβρουάριο του 1941 μετατέθηκε στη Σικελία και ανάλαβε να βομβαρδίσει στόχους στη Μάλτα.

Τον Ιούλιο του 1942 μετατέθηκε στη Διοίκηση αφού είχε κάνει πάνω από 320 αποστολές και βύθισε 12 πλοία χωρητικότητας πάνω από 60.000 τόνους. Υπήρξε σύμβουλος τακτικής στα υψηλά κλιμάκια της Luftwaffe. Επανήλθε στην ενεργό δράση όταν κατά τους σφοδρούς βομβαρδισμούς του Αμβούργου πρότεινε τρόπο αντιμετώπισης των συμμαχικών βομβαρδιστικών. Από την πείρα του στα βομβαρδιστικά είχε παρατηρήσει ότι πετώντας ψηλά μπορούσε να διακρίνει τα άλλα βομβαρδιστικά που πετούσαν χαμηλότερα από το φως των εκρήξεων στο έδαφος. Ηγήθηκε σμήνους καταδιωκτικών που πέταξαν για πρώτη φορά νύχτα και ο ίδιος μάλιστα κατέρριψε 9 συμμαχικά βομβαρδιστικά. Πήρε το μετάλλιο με τα σπαθιά από τον ίδιο τον Χίτλερ. Η δράση του συνεχίστηκeα αλλά μάλλον θα βγώ εκτός θέματος...

Πηγή που έχει πολλά ακόμα στοιχεία για τον ατίθασο αυτό πιλότο…

http://www.powells.com/cgi-bin/biblio?inkey=17-1125991143-0

Δύο Βρετανοί αξιωματικοί το βράδυ της 6ης Απριλίου βρίσκονταν στον Πειραιά

και βγήκαν από το πλοίο τους για να πάνε για φαγητό στην Πλάκα.

Έζησαν σαν από θαύμα μετά την έκρηξη του Clan Fraser.

http://ahoy.tk-jk.net/GentlemansCordite/TwoWetLieutenants-ClanFra.html

Η βόμβα και κάποια σκίτσα στο link που ακολουθεί…

German SC250 bomb: Weight 548 lbs (248 kg), 284 lb (129 kg) of which is explosives.

www.warbirdsresourcegroup.org/ LRG/sc250.html

Ιστοσελίδα της Σκοτσέζικης εταιρείας Clan Line με ενδιαφέρουσες πληροφορίες και φωτογραφία του Clan Frazer.

http://www.merchantnavyofficers.com/clanline5rev.html

To πλοίο είχε και αυτό τη δική του ιστορία στο Β Παγκόσμιο πόλεμο και είχε συμμετάσχει με επιτυχία σε νηοπομπή από την Αγγλία στη Μάλτα μαζί με άλλα 5 πλοία της εταιρείας.

Στη σελίδα αναφέρεται ότι χτυπήθηκε από 3 βόμβες , μια στην πλώρη, μια στο μέσον και μία στην πρύμνη, σκοτώθηκαν 7 από το πλήρωμα και καιγόταν για 5 ώρες πρίν γίνει η μεγάλη και καταστροφικότερη έκρηξη.

Και μερικά στοιχεία για το μέγεθος της έκρηξης

-Τα κτήρια στον Πειραιά σείστηκαν σε απόσταση 15 μιλίων

-Ένα σιδερένιο κομμάτι μήκους 8 μέτρων και πλάτους 1 μέτρου προσγειώθηκε πάνω στο πλοίο Clan Cumming της ίδιας εταιρείας που επίσης βρισκόταν στο λιμάνι του Πειραιά

-Ένα μέρος της γέφυρας που ζύγιζε 12 ½ τόνους βρέθηκε ένα μίλι μακριά!

[ΝΗΡΕΑΣ]

Αγαπητέ Γιώργο, επανέρχομαι στο θέμα (ομολογώ…με αρκετή καθυστέρηση) για να παραθέσω τα γεγονότα του βομβαρδισμού του Πειραιά δοσμένα από ένα αυτόπτη και αξιόπιστο μάρτυρα. Τα όσα εξιστορεί μου ήταν γνωστά και πριν βάλεις το κουίζ, και αυτός ήταν ο λόγος που βρήκα αμέσως την απάντηση. Η εξιστόρηση των γεγονότων είναι δοσμένη από την Ελληνική πλευρά και δεν αναφέρει κάτι σχετικό με τον Γερμανό πιλότο, αλλά αναφέρει κάποια άλλα άγνωστα στοιχεία…ίσως και «θαμμένα». Τα όσα θα παραθέσω επιβεβαιώνουν, συμπληρώνουν και διαψεύδουν κάποια από αυτά που έγραψες. Να επισημάνω, βεβαίως, ότι η παρακάτω αφήγηση μπορεί μεν να είναι από πρώτο χέρι, αλλά δεν παύει να γράφτηκε πριν από 60 χρόνια και να αγνοεί κάποια στοιχεία που προέκυψαν αργότερα. Βεβαίως, υπάρχει και η περίπτωση τα νεώτερα να αγνοούν αυτή την μαρτυρία.

Και ας πάμε τώρα στην ουσία. Τα στοιχεία που θα παραθέσω προέρχονται από το Αρχείο του Ιωάννη Μελισσηνού, Εφέδρου εκ Μονίμων Αντιπλοίαρχου ΠΝ και το οποίο περιέχεται στο βιβλίο: Αρχείο Ι. Μελισσηνού, «Το Ναυτικό στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο», Τόμοι Α’ & Β’, Έκδοση Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα 1995. Επιμέλεια, εισαγωγή και σχόλια του Ι.Θ. Μαλακάση, Καθηγητή Διπλωματικής και Στρατιωτικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Το Αρχείο Μελισσηνού, το οποίο χαρακτηρίζεται από τον Ι.Θ. Μαλακάση ως «μνημειώδες», αποτελεί ένα μοναδικό ιστορικό ντοκουμέντο για την Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία της περιόδου 1939-1945. Κατ΄αρχήν να πούμε και δύο λόγια για τον ίδιο τον Ι. Μελισσηνό, σύμφωνα με την εισαγωγή του Ι.Θ.Μ. Ο Ι.Μελισσηνός. ήταν Αξιωματικός του ΠΝ, ο οποίος αποτάχθηκε (όπως και πολλοί άλλοι) μετά το Βενιζελικό κίνημα του 1935. Με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου επανέρχεται στο ΠΝ, αρχικά ως επίτακτος πολιτικός υπάλληλος (!) και στη συνέχεια ως αξιωματικός εξ εφέδρων με τον βαθμό του Υποπλοιάρχου. Πριν από τον πόλεμο και αργότερα κατά την διάρκειά του ασχολήθηκε με την προετοιμασία του εμπορικού στόλου και την οργάνωση των θαλασσίων μεταφορών. Σε μερικές περιπτώσεις είχε τεθεί και επικεφαλής των νηοπομπών. Ήταν από τους πρώτους Αξιωματικούς που αντέδρασαν στην απόλυσή τους από το ΠΝ, εν όψει της Γερμανικής κατοχής και από τους θερμούς υποστηρικτές της διαφυγής του προσωπικού του ΠΝ στην Αίγυπτο, μαζί με όλο τον στόλο, εμπορικό και πολεμικό. Έφυγε από την Ελλάδα από τους τελευταίους, την Μεγάλη Παρασκευή του 1941, και μάλιστα ως επικεφαλής της τελευταίας νηοπομπής (Κορινθία, Ιωνία, Φρίντων) που μετέφερε τους τελευταίους εναπομείναντες Βρεττανούς. Στην Αίγυπτο, παρ’ όλες τις προσπάθειές του δεν πήγε σε καράβι, αλλά υπηρέτησε σε επιτελικές θέσεις (και στο επιτελείο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου), καθότι ως «απότακτος κινηματίας» αντιμετωπιζόταν με καχυποψία. Αυτό το «στίγμα» τον ακολούθησε (όπως και πολλούς άλλους) και μετά τον πόλεμο, με αποτέλεσμα να μην συνεχίσει την καριέρα του στο ΠΝ.

Ας δούμε τώρα το χρονικό του βομβαρδισμού του Πειραιά, σε δική μου συνοπτική απόδοση (ορισμένα στοιχεία προέρχονται από τα σχόλια του Ι.Θ.Μ.). Στην αφήγησή ο Ι.Μ. αναδεικνύει την ανοργανωσιά που υπήρχε, την ανόητη αλληλοεπικάλυψη υπηρεσιών, αλλά και την ύπαρξη Πέμπτης Φάλαγγας που δούλευε για λογαριασμό των Γερμανών…είτε από ηττοπάθεια…είτε από…

Πριν εκδηλωθεί η Γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας, οι Βρεττανοί είχαν ζητήσει από την Ελλάδα να τους παραχωρηθεί μέρος του λιμανιού του Πειραιά για την εξυπηρέτηση του Βρεττανικού εκστρατευτικού σώματος…και αυτό το αίτημα έγινε δεκτό. Σε αυτή την ζώνη οι Βρεττανοί είχαν τον αποκλειστικό έλεγχο και απαγορευόταν ακόμα και η είσοδος σε Έλληνες στρατιωτικούς. Επίσης, μόνον οι Βρεττανοί, και μάλιστα ορισμένοι από αυτούς, γνώριζαν πότε και ποια πλοία θα κατέπλεαν σε αυτή και τι φορτίο μετέφεραν αυτά…περιοριζόμενοι να ανακοινώνουν προς τις Ελληνικές Αρχές ότι το φορτίο είναι «Military Stores». Χαρακτηρισμός που περιλάμβανε τα πάντα…από γάζες έως πυρομαχικά! Αν και στην περίπτωση του CLAN FRASER οι απόψεις διίστανται: οι Βρεττανοί υποστηρίζουν ότι ήξεραν και οι Έλληνες ότι το πλοίο μετέφερε εκρηκτικά, ενώ οι Έλληνες το αρνούνται. Όπως διιστάμενες είναι και οι απόψεις για το ποιος ευθύνεται που το CLAN FRASER ξεφόρτωνε εκρηκτικά στο κεντρικό λιμάνι: οι μεν Βρεττανοί υποστηρίζουν ότι είχαν ζητήσει να γίνεται η εκφόρτωση των εκρηκτικών στους προβλήτες των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ο δε Α/ΓΕΝ Ναύαρχος Σακελλαρίου υποστηρίζει ότι αυτός ήταν που το πρότεινε στους Βρεττανούς και αυτοί ήταν που δεν το δέχθηκαν. Εκτός από αυτά υπήρχε και το ζήτημα της κατασκοπείας εκ μέρους των Γερμανών. Και μάλιστα είχε κατακριθεί από Βρεττανικής πλευράς η χαλαρότητα των Αρχών απέναντι στο προσωπικό της Γερμανικής Πρεσβείας και των Πρεσβειών των φιλοαξονικών κρατών. Οι Βρεττανοί υποστήριζαν ότι οι Γερμανοί κατασκόπευαν ανενόχλητοι τον Πειραιά και γι’ αυτό οι Γερμανοί πιλότοι ήταν καλά πληροφορημένοι για τους στόχους. Οι Αμερικανοί μάλιστα πήγαν το ζήτημα ακόμα παραπέρα: ανεπίσημα, μέσω δημοσιεύματος, κατηγόρησαν ακόμα και τον τότε Λιμενάρχη Πειραιά για προδοσία με ανταλλάγματα. Αυτές τις κατηγορίες των Βρεττανών και των Αμερικανών, ο Ναύαρχος Σακελλαρίου όχι μόνο τις απορρίπτει, αλλά τις χαρακτηρίζει ως «απρέπειες», «ανοησίες» και «ασύστολες συκοφαντίες».

Το πρωί της 6ης Απριλίου, μόλις εκδηλώθηκε η Γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας και ενόψει Γερμανικής αεροπορικής επιδρομής, αποφασίζεται η απομάκρυνση ορισμένων πλοίων από το λιμάνι του Πειραιά. Έτσι, λοιπόν, μεθορμίζονται εκτός του λιμανιού τα πλοία: CITY OF NORWICH, BENRINNES, DESTRO, KOHLISTAN, CYPRIAN PRINCE, GOALPARA, ΑΡΝΤΕΝΑ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΑΛΜΠΕΡΤΑ, ΥΔΡΑ και το πλωτό νοσοκομείο ΑΝΔΡΟΣ.

Μέσα στο λιμάνι παρέμειναν τα ατμόπλοια: CLAN CUMMING, CITY OF ROUBAIX, DENIS, CLAN FRASER, ΠΕΤΑΛΙΟΙ, ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, ΠΟΛΙΚΟΣ, ΜΗΛΟΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΗ, ΕΥΒΟΪΚΟΣ, Κ.ΛΟΥΛΟΥΔΗΣ, ΥΠΑΙΝΙΣ, ΚΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΑ, SUFFRE, ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ, ΣΙΦΝΟΣ, ΑΘΗΝΑΙ, ΖΑΚΥΝΘΟΣ, ΜΟΣΧΑ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΑΘΗΝΑ Σ., ΑΓΑΛΛΙΑΝΗ, ΠΑΤΡΙΣ, καθώς και αρκετά μικρά πετρελαιοκίνητα και φορτηγίδες. Επίσης, μέσα στο λιμάνι υπήρχαν και τα Αγγλικά πολεμικά: AJAX. PERTH και CALCUTTA.

Το βράδυ της 6ης Απριλίου 1941, στις 21.20, εκδηλώθηκε – κατά κύματα - η αεροπορική επιδρομή των Γερμανών με περίπου 200 αεροπλάνα. Τα Γερμανικά αεροπλάνα, σχεδόν ανενόχλητα, ποντίζουν κατ΄αρχήν νάρκες και στη συνέχεια ρίχνουν τις βόμβες τους κατά των πλοίων. Η μόνη αντίσταση που συναντούν προέρχεται από τα ανεπαρκή Ελληνικά αντιαεροπορικά, τα αντιαεροπορικά των 3 Αγγλικών πολεμικών και από 6 –μόνο- Αγγλικά Σπιτφάϊρ. Σκέτος περίπατος. Από το πρώτο κύμα της επιδρομής –σύμφωνα με μεταπολεμική έκθεση του τότε Υπολιμενάρχη- επλήγη απ’ ευθείας μόνο το CLAN FRASER…σύμφωνα, όμως, με τον Μελισσηνό το γεγονός αυτό δεν πιστοποιήθηκε….παρά μόνο ότι στο CLAN FRASER εκδηλώθηκε φωτιά προερχόμενη από μία φλεγόμενη φορτηγίδα και το φλεγόμενο υπόστεγο δίπλα στο πλοίο. Από το δεύτερο κύμα της επιδρομής βυθίζεται στο Κερατσίνι το CYPRIAN PRINCE, πλήττονται τα Ναυπηγεία Βασιλειάδη και για δεύτερη φορά τα ήδη φλεγόμενα υπόστεγα δίπλα στο CLAN FRASER. Σύμφωνα πάλι με τον Υπολιμενάρχη, επλήγη απευθείας και για δεύτερη φορά το CLAN FRASER.

Στις 23.35 ολοκληρώθηκε η Γερμανική επιδρομή. Πυρκαγιές έχουν ξεσπάσει στο 1ον και 2ον Λιμενικό υπόστεγο, ενώ έχουν πέσει γερανοί πάνω στο CLAN FRASER και το έχουν εγκλωβίσει. Η ενδεδειγμένη απομάκρυνση του CLAN FRASER είναι αδύνατη, λόγω της πτώσης των γερανών, της εγκατάλειψης του πλοίου από το πλήρωμα και κατά συνέπειας της αδυναμίας πρόσδεσης ρυμούλκιου και (σύμφωνα με τον Υπολιμενάρχη) επειδή το πλοίο είχε «καθίσει» λόγω εισροής υδάτων. Να σημειώσω εδώ ότι ενώ ο Υπολιμενάρχης στην έκθεσή του υποστηρίζει ότι υπήρχε σχέδιο για απομάκρυνση των πλοίων σε περίπτωση ανάγκης, το οποίο περιελάμβανε παραμονή πληρώματος φυλακής και προετοιμασία αποκρίκωσης των αγκυρών και αποκοπής των κάβων (με τσεκούρια)…ο Μελισσηνός το αμφισβητεί καθώς η πρακτική ήταν σε περίπτωση συναγερμού τα πληρώματα να καταφεύγουν στα κοντινά καταφύγια, πρακτική που καλυπτόταν και από σχετικές διαταγές. (Παρένθεση: ακόμα και σήμερα στα κτήρια του ΟΛΠ στην Ηετιώνεια Ακτή μπορείτε να δείτε τις εισόδους των υπογείων καταφυγίων…υπάρχουν σχετικές πινακίδες.). Ο Μελισσηνός, επίσης, αναφέρει ότι σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε την επόμενη ημέρα, το πλοίο δεν «έκατσε» μόνο του λόγω εισροής υδάτων, αλλά ότι διατάχθηκε η κατάκλυση του πλοίου με σκοπό την πυρόσβεση, αλλά…δεν υπολογίσθηκε το μικρό βάθος δίπλα στον προβλήτα, με αποτέλεσμα και το πλοίο να «καθίσει», αλλά και η φωτιά να συνεχίζεται.

(Παρένθεση: ο Μελισσηνός διευκρινίζει ότι δεν αμφισβητεί την έκθεση του Υπολιμενάρχη, τον οποίο τιμά για την δράση του, ούτε εγγυάται για την ορθότητα των αντιθέτων πληροφοριών, αλλά τις παραθέτει από την υποχρέωση για καταγραφή και μετέπειτα αξιολόγηση.)

Την κατάσβεση της φωτιάς ανέλαβαν τα ρυμουλκά ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΚΕΡΑΥΝΟΣ και το μεγάλο Σουηδικό ναυαγοσωστικό VIKING. Στη συνέχεια η κατάσταση επιδεινώνεται, καθώς μετά την ρίψη από τα αεροπλάνα των μαγνητικών και ακουστικών ναρκών απαγορεύεται η κίνηση όλων των σκαφών.

Συνεπώς, μετά την επιδρομή, το μεγάλο πρόβλημα είναι η κατάσβεση της πυρκαγιάς στο CLAN FRASER και όλες οι προσπάθειες επικεντρώνονται σε αυτό. Το πρόβλημα όμως είναι ότι το πλοίο μεταφέρει 600 τόννους εκρηκτικών (τροτίλης), η οποία μπορεί να εκραγεί οποιαδήποτε στιγμή. Στις 03.00 το πρωί της 7ης Απριλίου, ο Λιμενάρχης καλείται από τους Άγγλους για να συσκεφθούν για τον τρόπο αντιμετώπισης της πυρκαγιάς στο CLAN FRASER. Πριν όμως αυτός προλάβει να ξεκινήσει, στις 03.20, η τροτίλη εκρήγνυται και όλο το λιμάνι παίρνει φωτιά. Από το CLAN FRASER η φωτιά μεταδίδεται στα υπόστεγα, στα πλοία, στις αποθήκες, στις φορτηγίδες., ακόμα και σε κτήρια στη ξηρά. Χάος και πανικός…όλοι τρέχουν να απομακρυνθούν από το φλεγόμενο λιμάνι και μόνο ελάχιστοι παραμένουν για να σώσουν ο, τι μπορεί να σωθεί ακόμα. Δέκα λεπτά αργότερα, στις 03.30, σημειώνεται και δεύτερη έκρηξη, η οποία ολοκληρώνει την καταστροφή. Οι φλεγόμενες φορτηγίδες παρασυρόμενες μεταδίδουν την φωτιά «δίκην πυρπολικών» σε όλο το λιμάνι. Φλέγονται τα ατμόπλοια: CITY OF ROUBAIX, ΠΕΤΑΛΙΟΙ, ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΗ, ΕΥΒΟΪΚΟΣ, ΥΠΑΙΝΙΣ, ΚΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΑ, ΑΓΑΛΛΙΑΝΗ, ΠΑΤΡΙΣ. Από αυτά τα CITY OF ROUBAIX, ΥΠΑΙΝΙΣ, ΚΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΑ και το ρυμουλκό ΚΕΡΑΥΝΟΣ βυθίζονται.

Εν όψει αυτής της κατάστασης ο Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής πηγαίνει στον Πειραιά και όπου διαπιστώνει και ο ίδιος όχι μόνο το μέγεθος της καταστροφής, αλλά και το χάος που επικρατεί από την πολυαρχία των διαφόρων υπηρεσιών. Όπως αναφέρει ο Μελισσηνός δρούσαν ανεξάρτητα και αλληλοεπικαλυπτόμενες διάφορες υπηρεσίες: η Α.Ν.Α.Π., η Ν.Α.Π./3, το Γ.Ε.Ν., το Λιμεναρχείο Πειραιά, η Δ.Θ.Μ./Α, η Δ.Θ.Μ./Β, η Ναυτική Βάση Πειραιά, οι Βρεττανοί και η «σειρά διαφόρων κρατικών υπηρεσιών μηδέ της Ε.Ο.Ν. ή της ψυχαγωγίας εξαιρουμένης»!!! Ο Κορυζής με απόφασή του, την οποία υπέγραψε επιτόπου ίδρυσε την Ανωτέρα Διοίκηση Πειραιά, η οποία υπαγόταν απ’ ευθείας σε αυτόν και στην οποία υπάγονταν όλες οι κρατικές και δημοτικές υπηρεσίες. Διοικητής ορίσθηκε με «δικτατορικές εξουσίες» ο Πλοίαρχος Πετρόπουλος, με βοηθούς τον Υποπλοίαρχο Ι.Μελισσηνό και τον Σημαιοφόρο Τ. Λούη. Οι διαταγές ήταν σαφείς: να μπει τάξη σε αυτό χάος και να επαναλειτουργήσει το λιμάνι το γρηγορότερο δυνατόν. Και το κυριότερο να ξαναβρεί ο κόσμος το χαμένο του ηθικό, ώστε να επιστρέψει στο εγκαταλελειμμένο λιμάνι. Τον πανικό του πληθυσμού επέτεινε και η Πέμπτη Φάλαγγα με τις διαδόσεις ότι θα επακολουθήσουν και άλλες εκρήξεις και ειδικότερα από το CITY OF ROUBAIX, φήμες που δεν επαληθεύθηκαν. Κατ΄αρχήν οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στο σβήσιμο των πυρκαγιών. Το φλεγόμενο Α/Π ΠΑΤΡΙΣ εβλήθη με πυροβόλο και βυθίσθηκε. Το Α/Π ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, στο οποίο υπήρχαν τα αρχεία του Υπ.Εξ. με προορισμό την Κρήτη, κατακλύσθηκε και βυθίσθηκε. Στις 11.00 το πρωί της 7ης Απριλίου ανατινάζεται από νάρκη το ναυαγοσωστικό VIKING, εμπρός στα μάτια του Βασιλιά Γεώργιου, ο οποίος είχε πάει στο λιμάνι για να δει την κατάσταση. Αμέσως, αρχίζει και η επιχείρηση ναρκαλιείας με την συνδρομή Άγγλου ειδικού που ήρθε αεροπορικώς από την Αλεξάνδρεια.

Την επομένη, 8 Απριλίου, και πριν καθαριστεί το λιμάνι από τις νάρκες, άρχισε η απομάκρυνση των πλοίων. Πρώτα απομακρύνονται και προσαράζονται στα Σελήνια τα φλεγόμενα ατμόπλοια: ΠΕΤΑΛΙΟΙ, ΣΤΥΛΙΑΝΗ, ΕΥΒΟΪΚΟΣ, ΑΓΑΛΛΙΑΝΗ, ενώ αποπλέουν τα ΑΘΗΝΑΙ και ΠΟΛΙΚΟΣ. Όλα αυτά με τον φόβο των ναρκών, καθώς εκτός από το VIKING ανατινάχθηκε και άλλο ένα μικρό πλοίο, το ΠΚ ΧΕΙΜΑΡΡΑ. Σε 24 ώρες, και ενώ οι φωτιές στην ξηρά συνέχιζαν να σιγοκαίνε και πριν τα συνεργεία καθαρίσουν τους διαύλους από τις νάρκες, το λιμάνι άρχισε σιγά-σιγά να επαναλειτουργεί. Το πρώτο πλοίο που μπήκε για να ξεφορτώσει ήταν το ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΣ.

ΥΓ

Ο αριθμός, αλλά και ορισμένα ονόματα, των πλοίων που βυθίσθηκαν δεν συμπίπτουν με τα όσα παρέθεσε προηγουμένως ο Γιώργος Καρέλας. Ίσως, αυτό να εξηγείται από τον τρόπο που τα καταγράφει η κάθε πηγή (άμεση ή έμμεση βύθιση ή καταστροφή).

Επίσης, σύμφωνα με την αφήγηση Μελισσηνού, δε προκύπτει ότι «Εκρηκτικά που υπήρχαν στο πλοίο CITY OF ROUBAIX προκάλεσαν περαιτέρω εκρήξεις και βυθίσεις κάποιων από τα παραπάνω πλοία». Το μόνο που αναφέρει ο Μελισσηνός είναι ότι από τους Πεμπτοφαλαγγίτες διαδίδονταν σχετικές φήμες, οι οποίες δεν επαληθεύθηκαν.

Τέλος, διαβάζοντας τα όσα αναφέρει ο Μελισσηνός, δεν συμφωνώ με την άποψη ότι ο Γερμανός πιλότος βομβάρδισε το CLAN FRASER, παρακούοντας τις διαταγές. Πιστεύω ότι το CLAN FRASER ήταν ένας από τους κύριους στόχους της επιδρομής, αν όχι το ίδιο τουλάχιστον οι προβλήτες και τα υπόστεγα της Αγγλικής Ζώνης. Και αυτό βεβαίως, ανεξάρτητα από τις αιτιάσεις των συμμάχων περί «προδοσίας». Η κοινή λογική λέει ότι πρώτα βομβαρδίζεις την Αγγλική ζώνη και όποιο πλοίο είναι δεμένο εκεί.

[Aris]

Για την ιστορία, το ΠΑΤΡΙΣ ήταν το πρώτο πλοίο της οικογ. Χανδρή. Το είχαν αγοράσει το 1936 και ταξίδευε από Βενετία. Το 1940-41 είχε επιταχθεί ως πλωτό νοσοκομείο.

Το ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ είναι αυτό εδώ και ταξίδευε στην ακτοπλοϊα για την Ατμ. Σάμου.

To KYΡΑΠΑΝΑΓΙΑ ήταν αυτό το φορτηγό.

Για το CITY OF ROUBAIX αναφέρεται στο "Τα ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες" οτι κόπηκε στα δύο και βυθίστηκε άρα κάποια έκρηξη πρέπει να έγινε και σε αυτό.

[ΝΗΡΕΑΣ]

Άρη, δεν αποκλείεται να έγινε κάποια έκρηξη στο CITY OF ROUBAIX και να κόπηκε στα δύο. Από την στιγμή που είχε πιάσει φωτιά είναι πολύ πιθανόν. Εκείνο που δεν επιβεβαιώνει ο Μελισσηνός είναι ότι το πλοίο είχε εκρηκτικά και τα οποία εξερράγησαν (όπως του CLAN FRASER), όπως διαδιδόταν.

[ΝΗΡΕΑΣ]

[…]Αν και στην περίπτωση του CLAN FRASER οι απόψεις διίστανται: οι Βρεττανοί υποστηρίζουν ότι ήξεραν και οι Έλληνες ότι το πλοίο μετέφερε εκρηκτικά, ενώ οι Έλληνες το αρνούνται. Όπως διιστάμενες είναι και οι απόψεις για το ποιος ευθύνεται που το CLAN FRASER ξεφόρτωνε εκρηκτικά στο κεντρικό λιμάνι: οι μεν Βρεττανοί υποστηρίζουν ότι είχαν ζητήσει να γίνεται η εκφόρτωση των εκρηκτικών στους προβλήτες των ναυπηγείων Σκαραμαγκά, ο δε Α/ΓΕΝ Ναύαρχος Σακελλαρίου υποστηρίζει ότι αυτός ήταν που το πρότεινε στους Βρεττανούς και αυτοί ήταν που δεν το δέχθηκαν.

[…]Το πρόβλημα όμως είναι ότι το πλοίο μεταφέρει 600 τόννους εκρηκτικών (τροτίλης), η οποία μπορεί να εκραγεί οποιαδήποτε στιγμή.

[…]Εν όψει αυτής της κατάστασης ο Πρωθυπουργός Αλέξανδρος Κορυζής πηγαίνει στον Πειραιά

[…]δεν συμφωνώ με την άποψη ότι ο Γερμανός πιλότος βομβάρδισε το CLAN FRASER, παρακούοντας τις διαταγές. Πιστεύω ότι το CLAN FRASER ήταν ένας από τους κύριους στόχους της επιδρομής, αν όχι το ίδιο τουλάχιστον οι προβλήτες και τα υπόστεγα της Αγγλικής Ζώνης.

Επανέρχομαι στο θέμα, καθώς διάβασα πρόσφατα την βιογραφία του Πρόδρομου Μποδοσάκη (Κώστας Χατζιώτης, Ίδρυμα Μποδοσάκη, Αθήνα 2005). Και όταν λέω βιογραφία, εννοώ «αγιογραφία», λογικό είναι βέβαια. Έστω και έτσι...και οι «αγιογραφίες» έχουν τον δικό τους ρόλο στην ιστοριογραφία.

Σύμφωνα με το βιβλίο (σελ. 181-183), έχουμε και την προσωπική άποψη του Μποδοσάκη στην ιστορία του Clan Fraser, καθώς ήταν άμεσα εμπλεκόμενος…και κατά κάποιο τρόπο ξεκαθαρίζει ορισμένα πράγματα. Το Clan Fraser, λοιπόν, μετέφερε ένα αναμενόμενο από καιρό φορτίο πρώτων υλών που είχαν υποσχεθεί οι Βρετανοί στην Ελλάδα, το οποίο «αποτελείτο από 6 τόνους τετρύλης, 500 τόνους τροτύλης, πυροσωλήνες, φορτηγά αυτοκίνητα και άλλα υλικά πολέμου, όλα προοριζόμενα για το Πυριτιδοποιείο και Καλυκοποιείο»…τα οποία ως γνωστόν ανήκαν στον Μποδοσάκη. Στις 2 Απριλίου, οι Βρετανοί πληροφορούν τον Μποδοσάκη για την επκείμενη άφιξη του πλοίου. Αυτός αμέσως επισκέπτεται το ΓΕΣ και συναντάται με τον προϊστάμενο μεταφορών Αντισυνταγματάρχη Μεταξά, τον οποίο ενημερώνει για την επικείμενη άφιξη του πλοίου με το επικίνδυνο φορτίο και ζητάει να γίνει η εκφόρτωση στην Ελευσίνα και όχι στον Πειραιά. Και αυτό για λόγους ασφαλείας, αλλά και για να είναι πιο κοντά στους τελικούς προορισμούς του φορτίου. Όμως οι Βρετανοί και ο Αντ/ρχης Μεταξάς δεν το δέχθηκαν. Στο βιβλίο καταγράφεται και μια ερμηνεία αυτής τη απόφασης των Βρετανών…πιθανώς να θεωρούσαν το λιμάνι του Πειραιά ασφαλέστερο, καθώς η παρουσία των Βρετανικών πολεμικών πλοίων παρείχε μια ικανοποιητική αεροπορική κάλυψη, σε αντίθεση με την Ελευσίνα που ήταν ακάλυπτη. Όταν εκδηλώθηκε η αεροπορική επίθεση των Γερμανών, ο Μποδοσάκης πήγε στον Πειραιά για να δει από κοντά την κατάσταση και στη συνέχεια πήγε στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», όπου ήταν εγκατεστημένο το Γενικό Στρατηγείο, και ενημέρωσε για την κατάσταση στον Πειραιά τον Βασιλιά Γεώργιο, ζήτησε μάλιστα την τιμωρία του Αντ/ρχη Μεταξά γιατί δεν επέτρεψε να πάει το πλοίο στην Ελευσίνα, και εισηγήθηκε να πάει στο λιμάνι για ηθική συμπαράσταση. Και πράγματι ο Γεώργιος επισκέφθηκε το λιμάνι, συνοδευόμενος από τον διάδοχο Παύλο και τον πρωθυπουργό Αλ. Κορυζή. Συνεπώς, σύμφωνα με όσα καταγράφονται στο βιβλίο, καταρρίπτονται οι ισχυρισμοί ότι οι Βρετανοί δεν είχαν ενημερώσει τους Έλληνες για το επικίνδυνο φορτίο. Οι εκδοχές γι' αυτούς του ισχυρισμούς είναι δύο….ή για να αποσείσουν, εκ των υστέρων, τις ευθύνες τους ισχυρίσθηκαν ότι δεν γνώριζαν τίποτε…ή πράγματι η διεύθυνση μεταφορών -που ενημερώθηκε προσωπικά από τον Μποδοσάκη- δεν ενημέρωσε τις λιμενικές αρχές για το φορτίο του Clan Fraser.

Και βεβαίως ενισχύεται η άποψή μου ότι αποκλείεται οι Γερμανοί να αγνοούσαν το φορτίο του Clan Fraser. Αφού προοριζόταν για τον Μποδοσάκη, εκτός από τους Βρετανούς και το ΓΕΣ, το γνώριζαν και πολλοί άλλοι ακόμα που προφανώς θα έπαιρναν μέρος στην εκφόρτωση, μεταφορά και παραλαβή των εκρηκτικών στις εγκαταστάσεις του Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου. Ε, δεν πιστεύω –όταν το γνωρίζουν τόσοι πολλοί- ότι ήταν δύσκολο να το πληροφορηθούν οι Γερμανοί, άμεσα ή έμμεσα.

[ΣΕΙΡΙΟΣ]

Ας έχουμε και μία φωτογραφία από ότι έχει μείνει ως "απτή" απόδειξη εκείνου του γεγονότος, στις ημέρες μας.

Στον Πειραιά, στο πάρκο δίπλα στον Άγιο Σπυρίδωνα.

[Nick the Greek]

Να πουμε οτι αν θυμαμαι καλα απο τις διηγησεις του παππου μου(μη μου ζητησετε να μας δωσει περισσοτερες πληροφοριες, κομματακι δυσκολο εκει που βρισκεται εκτος κι αν οργανωσουμε καμια πνευματιστικη συγκεντρωση) ο οποιος και ηταν αυτοπτης μαρτυρας(πιλοτος σε Junker) το πλοιο πρεπει να ευρισκετο πλαγιοδετημενο περιπου στο σημειο που σημερα φορτοεκφορτωνουν τα Κρητικα. Για να φτασει λοιπον η λαμαρινα στον Αγιο Σπυριδωνα, καταλαβαινει κανεις το τι εγινε και μαλιστα ειναι περιεργο το γεγονος οτι η λαμαρινα εχει σφηνωθει απο την αναποδη πλευρα του δεντρου(δεν κοιταει ακριβως στο λιμανι δηλαδη, αν θυμαμαι καλα). Επισης να πουμε οτι θυματα απο τα θραυσματα της εκρηξης του Clan Fraser ειχαμε τοσο μακρυα απο το σημειο της εκρηξης οσο η εκκλησια του Αγιου Βασιλείου στην Πηγάδα, η οποια βρισκεται τουλαχιστον 3 χιλιομετρα σε ευθεια γραμμη απο το σημειο της εκρηξης..

Για οσους αναρωτιουνται πως τη γλιτωσαν οσοι βρισκονταν κοντα στο πλοιο, τοτε προφανως υπηρχαν και καταφυγια απο τους βομβαρδισμους. Το πιο κοντινο καταφυγιο στο σημειο που βρισκοταν το πλοιο, υπηρχε στην Ακτη Κονδυλη, εκει που δενουν τα πλοια της ΛΑΝΕ. Μαλιστα οταν ανοιξε για τα φερρυ το συγκεκριμενο ντοκ, θυμαμαι χαρακτηριστικα οτι για καμποσα χρονια υπηρχε στο σημειο η εισοδος του καταφυγιου κλεισμενη με σιδεροφρακτη πορτα και αλυσιδες.

Και τελος να πουμε πως μπορει στην ιστορια να εχει μεινει σαν ξεχωριστο γεγονος ο βομβαρδισμος αυτος και η εκρηξη στο Clan Fraser, ομως οι μεγαλυτερες καταστροφες και τα περισσοτερα θυματα στον Πειραια προκληθηκαν απο τους αντιστοιχους βομβαρδισμους των Συμμαχων στα χρονια που ακολουθησαν.

[ΝΗΡΕΑΣ]

Να δούμε κι ένα βίντεο του Ιουνίου 1941 (κάποια πλάνα είναι προφανώς προγενέστερα του Ιουνίου), που στην αρχή δείχνει αεροπορικές επιθέσεις Στούκας σε πλοία στα ελληνικά νερά...και στη συνέχεια δείχνει πλάνα από το ολοσχερώς κατεστραμμένο λιμάνι του Πειραιά από τους βομβαρδισμούς του Απριλίου και την έκρηξη στο Clan Fraser.

[media=]

[/media] Edited June 24, 2012 by ΝΗΡΕΑΣ